Goedenavond, jullie slaperige schapen in dit modderige weideveld dat Vlaanderen heet,
Stel je voor: je zit in je kot in Moddergat, met een tas koffie zo zwart als de begrotingstekorten van Jambon, en je opent de krant. “39.200 nieuwe ambtenaren in vijf jaar!” brult de kop. Mijn god, als dat geen wake-up call is voor een provincie die zichzelf nog altijd ziet als de oase van efficiëntie in dit Belgisch moeras. Ik, Karel de Bijter, gepensioneerde ambtenaar met littekens van dertig jaar stempelkaarten en koffiepauzes, voel de gal opborrelen. Want terwijl de privésector kreunt onder inflatie en belastingen, pompt onze Vlaamse regering ambtenaren de markt in alsof het confetti is op een begrafenis. En raad eens? Die confetti kost ons een fortuin. Laten we dit circus eens ontleden, voor het te laat is en we allemaal verdrinken in formulieren.
Eerst de feiten, want zelfs een ouwe brombeer als ik baseert zich niet op kroegpraat. Volgens een vers onderzoek van *Het Laatste Nieuws* – ja, die jongens die normaal over voetbal roddelen – is het overheidsapparaat in België met 39.200 voltijdse equivalenten gezwollen in de laatste vijf jaar. En nee, dat is geen typfout; het is een tsunami. Het grootste deel daarvan, een dikke hap, landt in Vlaanderen. Onderwijs alleen al slurpt meer dan de helft op: 42.000 nieuwe jobs in tien jaar, met een explosie van 7.000 in de laatste twee. Terwijl in Wallonië de aantallen krimpen als een goedkoop truitje in de wasmachine – min 47 jobs, nota bene. En de provincies? Die worden uitgehold, maar ach, hun taken verschuiven gewoon mee naar de gewesten, met een karavaan ambtenaren in hun kielzog. Professor Herman Matthijs van de UGent vat het treffend samen: “Jobs verdwijnen zelden helemaal.” Dat is code voor: we herlabelen de chaos en factureren door.
Nu, beste lezers, even een adempauze voor de sarcasme-injectie. Ik heb zelf jarenlang achter een bureau gezeten, stampend op dossiers die ouder waren dan mijn artritis. De ambtenaar is geen monster; hij is de buffer tussen de burger en de waanzin van het beleid. Maar 39.200 extra? Dat is niet bufferen, dat is een dam bouwen tegen de realiteit. Terwijl ondernemers in West-Vlaanderen zwoegen om een café open te houden – denk aan die arme Ivan Sabbe, die zich in *Made in* dood ergert aan ons leger van 576.000 ambtenaren toegewezen aan Vlaanderen – groeit de overheid als onkruid in een vergeten border. En wie betaalt? Jij en ik, met onze btw op de Duvel en de vennootschapsbelasting die hoger klimt dan de toren van Gent.
Laten we Jambon en zijn N-VA-kornuiten even in het vizier nemen. Die lui die binnenstappen met beloftes van een “lean overheid”, een Vlaams paradijs zonder verspilling. Herinner je je nog die campagne? “Meer doen met minder!” riepen ze, terwijl ze intussen een ambtenarenfabriek optrekken. Sinds 2009 aan de macht, en wat zien we? Een stijging van 48 procent in gewestelijke jobs, plus 52 procent lokaal door al die decreten die als konijnen uit een hoed springen. Ondertussen kreunt de privésector: banen verdwijnen, lonen stagneren, en de jeugd kiest massaal voor de veilige haven van de overheid. Tussen 2016 en 2023 verdubbelde het aantal ambtenaren onder de 35 zelfs met 90 procent – niet door roeping, maar door de coronacrisis en “nieuwe maatschappelijke opgaven”. Welke opgaven? Het invullen van extra subsidieformulieren voor windmolens die nooit draaien?
En dan de absurditeiten. Stel je voor: in Moddergat, waar de modder dikker is dan de rapporten over klimaatadaptatie, hebben we nu ambtenaren die ambtenaren controleren die ambtenaren aanwerven. Het is een Russisch poppetje van bureaucratie. Neem het onderwijs: 7.000 nieuwe jobs, terwijl de klassen krimpen door dalende geboortecijfers. Wat doen ze? Extra coördinatoren voor “diversiteit” en “duurzaamheidsrapportage”. Volkomen terecht, natuurlijk – want niets zegt “toekomstbestendig onderwijs” als een bataljon papierslijpers die debatteren over de kleur van de krijtjes. Ondertussen sluiten dorpsscholen hun deuren omdat er geen geld is voor een échte leraar wiskunde. Hypocrisie? Nee, dat is Vlaams beleid: besparen op de zwakken, uitbreiden op de elite.
Ik hoor de verdedigers al roepen: “Maar Karel, zonder die ambtenaren geen vaccins tijdens corona, geen subsidies voor je zonnepanelen!” Fair enough. Maar efficiëntie? Vergeet het. In Zwitserland, dat paradijs van precisie, doen ze het met de helft van ons ambtenarenleger en scoren ze hoger op alles – van treinen tot belastingen innen. Hier? We importeren chaos uit Brussel, waar 136.000 ambtenaren vechten om de laatste frietkotten. En de pensioenen? Die ambtenaren verliezen er gemiddeld 12 procent door op, terwijl de rest van ons al vecht voor een karig pensioenfonds. Ironie ten top: de besparingsplannen van De Wever bijten in eigen vlees.
Wat nu? Tijd voor een bijterige revolutie, vrienden. Laten we die 39.200 extra’s niet afdoen als “noodzakelijk kwaad”. Eis een audit, een echte, niet die slapjanus-onderzoeken waar ambtenaren ambtenaren keuren. Dwing Jambon om te kiezen: óf lean overheid, óf een ambtenaren-olympiade. En voor de jeugd: ga de privé in, bouw iets op dat niet smelt bij de eerste begrotingsronde. Anders eindigen we als Moddergat na een hoosbui: onder water, met alleen drijvende stempelkaarten als souvenir.
Want laten we eerlijk zijn: in dit Vlaanderen van beloftes en papierbergen, is de echte ramp niet de klimaatverandering. Het is de bureaucratie die ons allen laat verdrinken. Drink er eentje op mij, en bijt terug.
