Afgelopen weekend schetsten journalisten Roel Wauters en Cathy Galle een portret van Frank Vandenbroucke in De Morgen. Ze sluiten hun artikel trots af met de melding dat ze meer dan 20 betrokkenen geïnterviewd hebben. Ze lijken dus een breed beeld van de minister te schetsen, maar dat doen ze, spijtig genoeg, niet.

De focus van het artikel ligt op zijn ministerschap op Sociale Zaken van 1999 tot 2004. Ongetwijfeld zijn corebusiness. Maar het feit dat hij de andere helft van zijn carrière Vlaams minister van Onderwijs was in de regering van 2004 tot 2009 is slechts één zin waard. Eén! Citaat: “Op instigatie van Di Rupo haalde Stevaert hem weg van het federale niveau om hem in de Vlaamse regering te parkeren.”

Als je zoekt op het woord “onderwijs” in het artikel, dan schiet de zoekmachine meteen naar het afsluitende kader met het curriculum van Fvdb. Je moet het als journalisten maar kunnen om het belangrijkste departement van de Vlaamse regering te herleiden tot één zinnetje.

De vraag die zich stelt, is natuurlijk: is dit toeval? Ik ga die vraag niet beantwoorden. Ik zal wel een aanvullend onderzoek doen voor onze twee journalisten. De lezer kan dan zelf een oordeel vellen.

Het begint heel eenvoudig: Frank Vandenbroucke werd minister van Onderwijs in 2004. Een departement dat niét zijn corebusinnes was, maar dat is natuurlijk niet noodzakelijk een probleem. En uiteindelijk heeft hij heel wat stenen in het onderwijswater verlegd. Daar is geen discussie over. Zijn opvolger Pascal Smet zou van 2009 tot 2014 het beleid van Fvdb verder zetten. Ik zou nu meer dan 20 leerkrachten kunnen gaan interviewen om te vragen naar het effect van het afschaffen van B-attesten, bemoeilijken van C-attesten en herexamens. Of het verval van kwaliteitseisen van de leerplannen die in die periode werden opgemaakt. Of de impact van het M-decreet (voorstel ingediend onder Smet) enz…

Maar dat ga ik niet doen. We kunnen namelijk naar een effectenstudie kijken. Dat is niet altijd mogelijk, maar hier wél. En die studie heet PISA. Dat is de afkorting van het OESO-onderzoek ‘Programme for International Student Assessment’. Het is een internationaal vergelijkend onderzoek dat cijfers over het onderwijsniveau inschat. Hieronder zie je een evolutie van die cijfers sinds de start van het onderzoek (2003).

Bij deze cijfers moet je eigenlijk geen tekeningetje maken, maar ik heb dat toch gedaan. Ik heb namelijk in het rood aangeduid wanneer Fvdb minister van Onderwijs was. Het is relevant om te kijken naar het decennium na zijn passage op het departement. En dat beeld is dra-ma-tisch. Veel meer moet er niet over gezegd worden. Oordeelt u zelf maar, beste lezer.

Wie een goed geheugen heeft, weet dat N-VA op een bepaald moment het onderwijsdossier gebruikt heeft om het zittende beleid frontaal en succesvol aan te vallen. Heel veel mensen (er zijn namelijk veel leerkrachten en ouders met schoolgaande kinderen) voelden dat de kwaliteit van het onderwijs drastisch aan het dalen was. Dat N-VA er een kwantumsprong mee maakte, lijkt niet relevant voor de journalisten als men de politieke erfenis van Fvdb wil beschrijven. Integendeel.

Ik citeer, na de doorgang van Vandenbroucke in het nieuws het afgelopen weekend, nog één zin uit het artikel:  “Vandenbroucke torst een reputatie mee, en die lijkt hij opnieuw waar te maken.”

Daarbij verwijzen de journalisten naar zijn ondertussen ietwat-sympathieke-professor-betweter-imagootje. Klopt deels, maar ook hier wordt de De Morgen-lezer maar half geïnformeerd. Iedereen die ouder is dan 35 jaar weet dat Vandenbroucke ongewild betrokken werd in de Agusta-affaire. Vandenbroucke is voorzitter van de socialisten als er corruptie-geld opduikt in een SP(.a)-kluis. Zijn paniekerige reactie “verbrand het” heeft een decennium lang voor gegniffel in veel Vlaamse huiskamers gezorgd. Dát was ook zijn reputatie. Dat lijkt misschien niet meer heel relevant, maar na dit weekend twijfel ik daar héél sterk aan, want het lijkt er ondertussen op dat zijn reacties helemaal niet zo rationeel zijn als men ons wil doen geloven. Integendeel. Wie kent de beelden niet van enkele weken geleden van een minister die met tranen in de ogen na een bezoek aan een ziekenhuis beleid ging maken? Dat zal allemaal wel heel doordacht gebeurd zijn…

En als kers op de taart beweert de man dit weekend dat shoppen eigenlijk niet problematisch was. Hij wilde gewoon een “schokeffect”. Het is dus duidelijk dat Vandenbroucke op emoties drijft en drastische beslissingen neemt die niet zomaar op feiten gebaseerd zijn. Maar blijkbaar past dat verhaal  niet in het imago-plaatje dat de journalisten willen schetsen.

Het is binnenkort duidelijk dat Connor Rousseau een fout gemaakt heeft door deze oude emotionele man terug op het schild te hijsen. En veel lezers denken misschien: ‘is dat niet wat kort door de bocht?’. Die wil ik verwijzen naar de oprechte waarschuwing die we in augustus gaven aan Groen, een waarschuwing die helaas even later bewaarheid werd.

Is het toeval dat de twee journalisten de twee bovenstaande zaken vergaten in hun artikel? Zoals gezegd, de ’tScheldt-lezer is geïnformeerd genoeg om daar zelf een mening over te formuleren. Maar feit is: als het bewust was, was het misleiding van de lezer en als het niet bewust was, dan zegt dat veel over het niveau van dit onderzoek en de journalisten.

Om te besluiten wil ik mijn oprechte deelneming aanbieden aan de De Morgen-lezer. Zij geven geld aan die krant in de hoop goed en volledig geïnformeerd te worden. Niet dus. Daarom deze afsluitende vraag aan het departement Financieel Beheer van ’tScheldt: kan een DM-abonnee niet aan verminderd tarief een ’tScheldt-abonnement krijgen? In deze moeilijke en rare tijden moet je wat medelijden hebben, vind ik.

Bron: PISA resultaten

***