Tijdens de afgelopen hittedagen lazen we met stijgende bewondering het verkillende en knap geïnformeerde boek ‘Autocratie BV’ (vertaling van Autocracy Inc.) uit 2024 van historica Anne Applebaum. Deze Pulitzerprijs-winnaar en stafmedewerker van het maandblad The Atlantic licht daarin overtuigend toe hoe bepaalde regimes zichzelf verrijken op de kap van hun eigen bevolking en hoe een brede kliek rond het leiderschap er mee van profiteert. Die bende zit collectief met boter op het hoofd en heeft er alles bij te winnen om het zittende gezag in het zadel te houden. De staatsvorm is niet per se dictatoriaal, maar wel autocratisch met een nepparlement en pseudowetten als democratische schaamlapjes. Tim Burgis van de Financial Times gaf in 2020 met de titel van zijn boek ‘Kleptopia’ aan wat er wordt bedoeld.
Waar vroeger maffiastaten zich in het struikgewas verstopten, treden ze nu hooghartig op de voorgrond. Ze schakelen hun opposanten uit door intimidatie. Bedreiging van familieleden, het door het slijk halen van reputaties, het insinueren van financiële malversaties, het doen opsluiten en martelen; niets is ondenkbaar om klokkenluiders tot zwijgen te brengen. Vaak wordt een trollenleger ingezet vanop buitenlandse bodem door collega-kleptocraten. China, Rusland, Venezuela, Iran, Zimbabwe en Cuba zijn uitgesproken schurkenstaten die elkaar gevonden hebben in een afkeer voor het Westen. Binnen internationale instellingen dekken ze elkaar met hun steunende stem, ze ontlopen via elkaars handelskanalen de opgelegde economische sancties en ze sluizen hun wapen- en drugsinkomsten naar veilige plekken.
Ze verwerpen met dure woorden de hegemonie van het Westen, pleiten voor een nieuwe multipolaire wereldorde en misbruiken met de regelmaat van een klok het containerbegrip ‘soevereiniteit’ om morele pottenkijkers te dwarsbomen. Nochtans hebben ze hun kornuiten in het Westen nodig om op grote schaal aan witwassen te kunnen doen. In de metropolen van Europa en Amerika kopen ze duur vastgoed om hun zwarte poen te parkeren. Geholpen door makelaars, advocaten en bankiers laten ze hun lege vennootschappen hier nauwelijks gecontroleerd freewheelen op de vrije markt. Steeds meer vinden de autocraten elkaar, ondanks hun vaak sterk uiteenlopende ideologische visies. Een theocratisch of een seculier stelsel? Kapitalistisch of communistisch? Linkse of rechtse kijk op de dingen? Spelen allemaal geen rol als de centen aan het rollen gaan. Ze leveren elkaar bewakingstechnologie om het eigen volk onder de knoet te houden. Denk aan het monsterlijke Chinese bewind dat steeds meer tentakels in een wurgmodus brengt. Hun surveillancestaat is een sociale hel op aarde.
En dan het Poetinisme. Al in de jaren tachtig bedachten de KGB-boeven van Sint-Petersburg in hun Dresden-periode een methode om de staat over te nemen met enkel persoonlijk gewin als ultiem doel. Het opzwepende betoog over cultureel traditionalisme en spirituele zingeving mag hier wel een aantal hunkerende Westerse conservatieven begrijpelijkerwijs enthousiasmeren na zoveel tergende uitholling van de eigen waarden, het blijkt helaas een perfide pose om de bodem hier om te woelen. De sociale media-leugens, overdrijvingen en parodieën zijn quasi ontelbaar: China en Rusland met hun roedel acolieten doen er alles aan om rechtsstatelijke evidenties naar beneden te halen. Pressenza of Yala News, door China gesponsorde studentenverenigingen om de Chinese diaspora in de gaten te houden, bladen met samenzweringsroddels, het houdt niet op. Een groot deel van die sabotagepogingen hebben we aan onszelf te danken: hoe vaak kwam de NATO terug op gedane beloften van niet-uitbreiding? Hoe diep liet het academisch milieu zich niet meeslepen door de woke-cultus? Hoe dikwijls laten progressieve rukkers zich nog fake-idealen aanpraten? Denk aan het Venezuela van Über-profiteur Hugo Chavez en zijn opvolger Maduro die werden bejubeld door Jeremy Corbyn, de verfoeilijke extreemlinkse leider van het Britse Labour (inmiddels terecht uit de partij gezet). Of in België de PVDA die nog altijd Iran lieflijk atoomvrij noemt. De huurlingen van de Wagnergroep in Mali of de mentale slaven in het Westen, verschil?
‘Zolang je de wielen van Afrika smeert, is er geen probleem’, luidt het bekende gezegde over de onuitroeibare corruptie in de ex-koloniale paradijzen. Een Robert Mugabe in Zimbabwe die vanuit zijn doodskist nog bevelen gaf, de Wit-Russische pooier van een Loekasjenko die een reguliere westerse vlucht deed landen op zijn grondgebied om een tegenstander van zijn beleid te kunnen arresteren en liquideren, het verderfelijke militair gezag in Myanmar, het gestolen grootgrondbezit van de Iraanse ayatollahs, de grootheidswaanzin van de psychopaat Mohammed bin Salman (troetelnaam MBS voor zijn meer dan een miljoen devote blinde volgers op de gepolierde sites van de Saudi’s) die de onthoofdingen achter de schermen van de beschaving bijschaaft en Trump aan zijn tiet laat slurpen.
Wil het Westen overleven, dan is er dringend nood aan zelfverdediging. Niet enkel met wapens die ons vandaag om de oren kletteren, maar vooral met een psychologische zelfversterking. Niet meer met onze kloten laten spelen, punt! Linkse softies beletten ons verder met hun krokodillentranen te ontredderen. Maffiastaten niet naar de mond praten, maar gewoon hun zwart geld confisqueren. ‘Wandel durch Handel’ meende de door schuldgevoel duf geraakte Duitsers toen ze dachten de Sovjet-Unie te kunnen paaien met leuke ‘trade for peace’-wensdromen (die ons aan het Russische gasinfuus deed belanden).
‘Autocratie bv’ is een inzichtelijk werk dat in amper 189 bladzijden een onthutsende kijk biedt op de geopolitieke misdaad onder het mom van politieke structuren. Een stel ordinaire dieven met een ondermaatse intelligentie maar met een bedwelmende sluwheid slaat meer en meer de poten in elkaar om de rest van de wereld uit te kleden. We staan erbij en we kijken ernaar en menen dat in onze kalme contreien die smeerlapperij ver weg plaatsvindt. De digitalisatie brengt de onverlaten tot op uw drempel. Wie is nog niet gebeld door krapuul uit Nigeria om u een lekkere bruid aan te smeren of uit India om u in schijnbare paniek te verwittigen dat uw bankkaart in gevaar is, tenzij u de juiste nummer nog eens doorgeeft, is zeldzaam. Dit boek is een wakker schuddend betoog dat we u vanuit een intellectuele eerlijkheid kunnen en durven aanbevelen.
