Mahatma Gandhi is voor velen nog steeds een coole gast die het opnam tegen de foute Engelsen. Hij bezorgde Indië de onafhankelijkheid, prees het geweldloos verzet en liet zich door Oscarwinnaar Ben Kingsley vertolken in de bio-pic ‘Gandhi’ van Richard Attenborough (broer van Blue Planet-maker David (94) die net een nieuw boek uit heeft en de allereerste netproducer van BBC2 was). Voor zo’n held moet je een standbeeld oprichten, moet men bij de linkse ambtenarij van Antwerpen hebben gedacht, zeker nu er een pak beelden worden neergehaald. Met Gandhi is niets fout, toch? Fout!

Joseph Lelyveld was 40 jaar journalist bij The New York Times, schreef boeken over de Zuid-Afrikaanse Apartheid en won voor een van deze de befaamde Pulitzer Prize. Zijn boek ‘Great Soul: Mahatma Gandhi and his struggle with India’ schetst een ontluisterend portret van de goeroe in lendendoek dat niet meteen inspireert tot een standbeeld te zijner ere. In 1908 verliet Gandhi zijn vrouw na een ongenadige periode voor haar van vernedering en verwaarlozing. Hij koos toen voor de body builder Hermann Kallenbach. Ze woonden 2 jaar samen in Zuid-Afrika en in bewaarde brieven zegt Gandhi dat ‘hen beiden een liefde was beloofd die de wereld nog nooit had gezien’. Hij riep Hermann op ‘niet lustvol naar vrouwen te kijken’. Gandhi komt uit dit boek volgens The Wall Street Journal tevoorschijn als ‘een onverbeterlijke zelfpromotor wiens liefde voor de mensheid gepaard ging met een verachting voor de mens als individu’.

Gandhi kon het nog enigszins begrijpen ‘dat Indiërs niet gelijkwaardig waren aan blanken’, maar hij haatte het op dezelfde hoogte te worden gesteld als zwarten. Zo schreef hij: ‘Kaffers zijn in de regel ongeciviliseerd. Ze zijn lastig, erg vies en leven als dieren’. Gandhi bewonderde Mussolini voor diens inzet voor de armen, het verzet tegen internationalisme en de liefde voor zijn eigen volk. Op latere leeftijd sliep hij graag met 17-jarige meisjes ‘om te weerstaan aan de lust’.

Natuurlijk kwam er vanuit Indië veel weerzin tegen deze biografie. Ook in Westerse spirituele middens verloor men zijn kosmisch evenwicht bij dit soort aantijgingen. Nochtans had de auteur niets tegen Gandhi, steunde hij diens hervormingen en prees hij zijn vastberadenheid. In 1948 werd Gandhi vermoord door een devote Hindoe uit het eigen volk. Niet door een koloniale blanke. Uit welke kaste of kast je ook uitkomt, de perceptie regeert. Dus kwam er op de Antwerpse Bolivarplaats voor het gerechtshof een beeld. De verdraagzaamheid is weeral eens gegarandeerd. Flink zo.

***