Het tien jaar na de feiten door de familie aangespannen proces tegen de artsen die Tine Nys uit haar ondraaglijk lijden hebben verlost, laat niemand onberoerd. Dat een conform alle wettelijke voorschriften uitgevoerd euthanasieverzoek alsnog een assisenzaak is geworden, is een beschaafde rechtsstaat onwaardig.
**
In de verte roert de katholieke kerk de trom. En lijken conservatieve krachten deze casus belli aan te grijpen om de liberale, door het parlement goedgekeurde euthanasiewet terug te schroeven. Moraalfilosoof Etienne Vermeersch (1934-2019), stille architect van de Belgische euthanasiewet, draait zich om in zijn urne.
Tine Nys (38) wilde dood. Zes zelfmoordpogingen. Anderhalf jaar in een rolstoel als gevolg van één daarvan. Autisme, borderline, een zeer moeilijk kind. Een in haar verwarde zelf gevangen jonge vrouw. Kreeg klappen van haar moeder. Vader een tijd lang de deur uit en aan de drank. April 2010 werd ze uit haar ondraaglijk lijden verlost. Tien jaar na de feiten die conform alle wettelijke voorwaarden werden voltrokken, zoekt de familie Nys de spotlights van het assisenproces. Advocaten, sensatie, profilering, camera’s. Terwijl dit jammerlijke verhaal schreeuwt om privacy, stilte en introspectie. En om een verdere verfijning van de bestaande euthanasiewet.
Vrees
Terecht moet worden gevreesd dat huisartsen in de toekomst meer dan ooit vijfentwintigduizend keer zullen nadenken wanneer ze met een euthanasieverzoek worden geconfronteerd. Want, luidt de onder- en achterliggende gedachte, wanneer het nabestaanden lukt tien jaar na de feiten van een conform de wet uitgevoerde doodswens euthanasie alsnog onder de sensationele vlag gifmoord voor assisen te brengen, dreigt elke arts aangeschoten wild te zijn.
Dat de zaak Nys een assisenzaak is geworden, is sowieso een schande. Dat sommigen conservatieve krachten hiervan achterbaks gebruik maken om het levenswerk van de vrijzinnige moraalfilosoof Etienne Vermeersch terug te schroeven, is zo mogelijk nog schandelijker. Eén van de meest gezaghebbende stemmen in het publieke debat die Vlaanderen ooit heeft gekend, dreigt postuum en openbaar te worden terechtgesteld.
Van advocaat van de familie Nys Fernand Keuleneer is bekend dat hij één van de favoriete raadslieden is waarop het aartsbisdom België beroep doet. ’s Mans opiniestukken ademen een sterk verlangen naar het Rijke Roomse Leven van weleer. Keuleneer mag ook graag een lezing houden voor Opus Dei, de oerconservatieve flank van Rome. Dat is zijn volste recht. Maar mag niet spelen in een rechtszaal waar artsen door de familie Nys wordt aangewreven lichtzinnig te zijn omgegaan met het doodsverlangen van hun dochter en zus. Daar bovenop komt dat professor Cosyns – die de beslissing van de artsen verdedigt – wordt aangewreven dat hij grootmeester in de maçonnieke werkplaats van de Grootloge van België zou zijn. Meer is niet nodig om van dit proces een strijd tussen conservatieve kaloten en liberaal-vrijzinnige vrijmetselaars te maken.
Onvolmaakt
LEIF-arts Wim Distelmans heeft de beste jaren van zijn werkzaam leven gewijd aan het recht op waardig sterven. Hij meent – volkomen terecht – niet te begrijpen waarom de artsen die groen licht hebben gegeven Tine Nys uit haar ondraaglijk lijden te verlossen, terecht zouden moeten staan. Integendeel. De jammerlijke zaak-Nys zou juist een aansporing moeten zijn om de bestaande euthanasiewet te verfijnen en hiaten weg te werken.
Dit is geen pleidooi om iedereen die wel eens in een dipje zit naar de andere kant van de wereld te helpen. Het geval Tine Nys is van een geheel andere orde: ze wilde gewoon niet meer. Of we dat nu autisme, borderline of wat dan ook moeten noemen, doet niets ter zake. Tine Nys wilde weg uit het ondermaanse. De vraag rijst of we hier niet te maken hebben met een dysfunctioneel gezin dat er niet in slaagt vrede te hebben met wat is gebeurd, moest en zou gebeuren. En die de frustratie en het onvermogen om verdriet en afscheid een plek te geven op de wetgever, het artsenkorps en de hele samenleving probeert af te wentelen.
Doodswens
De tegenstanders van de Belgische euthanasiewet – zowat de enige realisatie waarvoor de paarse regering Verhofstadt goeie punten verdient – moeten toch maar eens goed nadenken. Want het gaat hier niet alleen over de aanhoudende en hardnekkige doodswens van één jonge vrouw die niet goed in haar vel en in haar hoofd zit. De tegenstanders van de Belgische euthanasiewet moeten wat vaker aanlopen in het rust- en verzorgingstehuis om de hoek. Waar demente en doodzieke 90-plussers met hun rolstoel tegen de muur beuken. Waar eens aantrekkelijke mannen veroordeeld zijn tot een levenslange gevangenisstraf tussen pamper, slapen, nachtmerrie en doorligwonde. Waar 98-jarige vrouwen nog aan hun hart worden geopereerd.
Dat ouderlingen die bij leven, welzijn en volle verstand geen wilsbeschikking hebben geformuleerd, nog jaren in de klauwen van de zorg- en geneeskundige industrie dreigen gevangen te zitten, is een beschaafde samenleving onwaardig. Hoe lang gaan we nog dulden dat radeloze oudjes hun partner met een gekarteld broodmes te lijf gaan? Om daarna te mislukken in een zelfmoordpoging met wodka, pillen en een slecht geknoopte strop? Ook daarom zou het regelrechte schande zijn, mochten de onverwerkte grieven van één familie het halen op het verlangen van duizenden om waardig en pijnloos te mogen sterven.
***
