Pietro Aretino: satiricus en grondlegger van de journalistiek (toen journalistiek nog kritisch was)

Levensloop

Pietro Aretino (1492-1556) was een Italiaanse auteur van satirische teksten, theaterstukken en via zijn “Wulpse Sonnetten” een schrijver van literaire pornografie. Hij wordt door sommigen genoemd als de grondlegger van moderne journalistiek, zoals door Jacob Burckhardt (1818-1897).

De auteur van het “Handboek voor hoeren” schreef tevens vier boeken over het leven van Christus. Hij kwam op jonge leeftijd in Rome terecht en zelfs in de kringen van de paus.

Door zijn scherpe pen werd hij “de gesel der prinsen” genoemd en wist hij als eerste, dank zij het ontstaan van de drukkunst, de massa te bereiken, voornamelijk met pamfletten waarin hij de machthebbers op de korrel nam.

De “Wulpse Sonnetten” schreef hij tussen 1525 en 1527 aan het hof van de graaf van Mantua waarbij hij zich inspireerde op de erotische tekeningen van Giulio Romano (zie bovenaan dit artikel).

Zijn handboek voor hoeren “Zes dagen. Gesprekken over het hoerenbestaan” wordt beschouwd als de eerste erotische literatuur.

Hij werd dan ook door de clerus gemeden edoch paus Leo X kon zijn satire wel smaken zodat Leo hem zelfs een baantje in het Vaticaan aanbood. Deze Leo X kreeg tijdens een bezoek van de koning van Portugal van deze laatste een olifant cadeau. De olifant Hanno werd het troeteldier van de paus maar door een verkeerde voeding werd Hanno 2 jaar later ziek en stierf.

Pietro Aretino geschilderd door zijn vriend Titiaan, bekend Italiaans schilder

Pietro Aretino schreef daarop een satirisch pamflet “Het testament van de olifant” waarin hij de katholieke leiding grondig uitlachte.

Enkele fragmenten:

  • Aan mijn erfgenaam de kardinaal Santa Croce laat ik mijn knieën na, zodat hij mijn kniebuigingen kan imiteren…
  • Aan mijn erfgenaam kardinaal Sand Quattro geef ik mijn kaken, zodat hij gemakkelijker alle opbrengsten van Christus kan verslinden.
  • Aan mijn erfgenaam kardinaal Medici schenk ik mijn oren, zodat hij ieders doen en laten kan afluisteren.
  • Aan kardinaal Di Grassi laat ik het meest geschikte deel, het oversized lichaamsdeel [lees: penis] van mijn eigen anatomie na, zodat hij nog actiever kan worden in het verwekken van bastaardkindjes met Adriana “de Schotse” van Bologna.
  • Aan de eerbiedwaardige kardinaal van Senegaia laat ik mijn testikels na, zodat hij nog vruchtbaarder wordt in het maken van nageslacht en de vrolijke voortplanting van de antichrist samen met de eerwaarde Julia, opzichtster van de nonnen van het klooster van St. Catherine.

Tot slot zijn er heel wat bekende uitspraken van Aretino overgeleverd zoals:

  • I am, indeed, a king because I know how to rule myself
  • Why should the eyes be denied what delights them most?

Overlijden

Op 21 oktober 1556 stierf Pietro Aretino: hij zou na een grappige uitspraak van de hertog van Urbino een zodanige lachbui hebben gekregen, dat hij een beroerte kreeg.

Bronnen

  • Wikipedia
  • Terry Breverton
  • Jacob Evenhuis
  • Enne Koops

**

Foto: “Due amanti” van Giulio Romano: 1523 – 1524 

**

STEUN SATIRE

STEUN ‘TSCHELDT!

**