Dit is het eerste deel uit een reeks van 3 over de Italiaanse maffia. In dit eerste deel blijven we in Italië. Waar komt de maffia vandaan en hoe kon ze zo machtig worden? In het volgende deel komen we stelselmatig dichter bij huis! Hoe en waar werkt deze criminele organisatie zoal en waarom is ze zo moeilijk klein te krijgen? In het derde deel wordt het schuldig verzuim van de Europese Unie behandeld en de ontkenningsmodus waarin verschillende Europese staten tot op heden verwijlen Dankzij die ontkenning immers kon de Italiaanse maffia van Duitsland, Nederland en – hoe kan het anders? – van België gedroomde bruggenhoofden maken. Heeft U zich ooit al eens afgevraagd waarom de “War on Drugs” maar niet van de grond komt? Blijf dan lezen: U komt het hier te weten!
Italië in het Nieuws
Veel nieuws tegenwoordig uit de Laars! Van de terecht protesterende Romeinse restauranthouders die de contraproductieve coronamaatregelen en de lege beurs kotsbeu zijn, over de daaropvolgende versoepelingen van de coronastrop om de nek van vele Italianen, tot de val van de niet-verkozen “doorstartregering” Conte II, gevolgd door de installering van de nieuwe “doorstartregering” Draghi. Mario Draghi, de EU-vriendelijke “draak” die de hutsepot-regering van nationale eenheid mag gaan leiden, heeft er duidelijk zin in! Al is de kans natuurlijk vele malen groter dat met Draghi, Italië, zoals ook België, verzandt in een “kliekjesdemocratie” van politieke kruimels waarmee finaal een “meerderheidsbrood” gebakken wordt.
Ondertussen zitten in Italië ongeveer alle partijen – de Lega incluis – in de nieuwe regering. Enkel de Fratelli d’Italia van Giorgia Meloni werd buitengesloten. Zij mag al beginnen dromen van een klinkende verkiezingsoverwinning; tenminste als een stembusgang in de “totalitaire democratie” van tegenwoordig nog nodig is!
And meanwhile in Rome-City? Daar bewijst burgemeester (sindaca) Virginia Raggi (M5S) telkens weer haar onvermogen – en dat van haar partij – om probaat te regeren. Enkele weken terug werd al de 19de wijziging in haar stadsbestuur doorgevoerd. Dit jaar zijn het gemeenteraadsverkiezingen in de Italiaanse hoofdstad en het ziet er niet zo best uit voor “La Raggi”.
Maria Chindamo
Waar in Italië dan weer veel minder over geschreven werd – en in ons land al helemaal niet – waren de lotgevallen van de 42 jarige Maria Chindamo, een zakenvrouw uit Laureano di Borrello (Calabrië) die spoorloos verdween op 6 mei 2016. Begin dit jaar vertelde Antonio Cossidente, een “pentito” (spijtoptant) van de ‘Ndrangheta (de Calabrese maffia), aan de politie waarom er van Maria “geen gesplitst haar” meer teruggevonden werd: de vrouw werd vermoord en “gevoederd” aan … de varkens. Haar onvergeeflijke fout? Ze weigerde haar huis te verkopen aan een buur met maffiaconnecties. Maffia en onmenselijk geweld, het lijkt een Siamese tweeling. Maar vergis U niet! De maffia is de maffia niet meer …
“The Godfather”
Men kon in de jaren ’70 van vorige eeuw de maffia (Italiaans “mafia”, met één “f”) geen groter cadeau doen dan met de film “The Godfather” van Francis Ford Coppola (1972; 3 Oscars, 11 nominaties). Het succes van de film leidde in 1974 en 1990 tot twee Godfather-sequels; van dezelfde regisseur. Het toentertijd splijtende terrorisme van hoofdzakelijk linkse groeperingen (Brigate Rosse, Action Direct, RAF) in de nasleep van mei’68, sloot perfect aan bij de maffiose geweldexplosies die tijdens de Italiaanse “loden jaren ’70”, het land teisterden. Maar de films verheerlijkten, wellicht ongewild, nog iets geheel anders: de traditionelere leefvorm van de familie.
Daarom vulden zij ook naadloos het “vacuüm van eerbaarheid” dat sinds mei’68 diepe wonden had geslagen in onze samenleving, al zal geen doorwinterde soixante-huitard dat willen toegeven.
Omdat de bloedige maffia-afrekeningen echter niet baadden in de ideologische veranderingszucht van de moderniteit, maar juist in de vrijwaring van de traditionele familie, werd het maffiageweld plots gekruid met een vleugje “nostalgie”, wat deels het succes van de films verklaart. Bovendien plantte de “Godfather-trilogie” in menig niet-crimineel brein de opvatting dat maffiosi vooral bezig waren met het uitschakelen van tegenstanders uit rivaliserende families. Vloeide er geen bloed, zo werd verkeerdelijk aangenomen, dan was de maffia niet betrokken. Dat beeld werd nog eens versterkt door de even gruwelijke als iconische moordpartijen op de rechters Giovanni Falcone en Paolo Borsalino (beiden in 1992) in opdracht van de Siciliaanse Cosa Nostra-baas (Onze Zaak) Toto Riina.
Verlichting en Maçonnerie
Ver weg van de ketchup-films en uit de op de slachtoffers van eremoorden gerichte schijnwerpers werd de maffia ondertussen slapend rijk. Zij herstructureerde zich van een criminele blauwe-boord-schietclub naar een witte-boord-vennootschap. Het bloed werd vakkundig van de handen afgewassen, maatpak en das werden bovengehaald en de manchetknopen gegraveerd met een nog grotere “M” dan voorheen: de “M” van maffia. La nouvelle Mafia était arrivée, de gooi naar de ultieme macht en de reconversie naar de “NV Maffia” kon beginnen. Historisch komen deze lui echter van veel verder! Het ontstaan van de Italiaanse maffia ligt verscholen in de tijd van de Verlichting, toen het Zuiden nog het Koninkrijk der Beide Siciliën heette en bestuurd werd door het Huis Bourbon (uitgezonderd de Napoleontische tussenperiode).
Vanaf 1800 werd de feodaliteit in Italië gaandeweg afgeschaft, maar in de Beide Siciliën bleef men, meer dan elders, vasthouden aan koning en adel, wat evenwel niet kon verhinderden dat de bourgeoisie (soms tot beter fortuin gekomen handelaren, soms pachters d.w.z. huurders van landbouwgrond), vaak op illegale wijze, grond van de feodale heren (de grondeigenaren) inpalmde. Die feodale heren, meer voor een koffie of iets sterkers te vangen op een zonovergoten terras in Palermo of Napels dan aanwezig op hun eigen akkers, lieten hun land daarop verdedigen door horige boeren en schaapsherders. De embryonale maffia van “horigen”, die tussen pachters (bourgeoisie) en adel (feodale heren) in kwam te staan, was geboren! Overigens niet zelden tot voldoening van adel en boer: van de nieuwe bourgeoisie had immers edele noch boer een hoge pet op.
Toen de tot “grondbeschermers” gepromoveerde maar grotendeels analfabete herders zich daarop organiseerden en hun optreden driester werd, belandden een deel van hen in de gevangenis, waar zij terug in contact kwamen met diezelfde ooit verguisde bourgeoisie die, als ’s konings tegenstanders, vaak prominente vrijmetselaars waren en daarom evenzeer de gribus werden ingesmeten. In de gevangenis groeide, in tegenstelling tot op de velden, een vriendschapsband tussen herder en bourgeois. Geen gemeenschap zo solidair als gevangenen achter de tralies! Van de bourgeoisie namen de herders (dus de maffia in wording) de inwijdingsrituelen over. Na 1861 (de eenmaking van Italië) werden zowel bourgeois als herder vrijgelaten en gingen ieder hun eigen weg maar, tot op vandaag, is de link tussen maçonnerie en maffia overeind gebleven. Tegenwoordig echter eerder als introductiekanaal tot de politieke gremia.
Het Mes en de Sleutel …
De gebezigde inwijdingsrituelen van de maffia, waarover al sprake, en het bijgeloof gaan vrij ver. Zo wordt in het wiegje van een maffia-boreling een mes en een sleutel gelegd: het mes van de maffioso en de sleutel van de gevangenisbewaarder of agent. Grijpt de wurm naar het mes is er geen vuiltje aan de lucht; hij zal opgroeien tot échte maffioso. Grijpt de welp echter naar de sleutel is er werk aan de winkel. De kans is dan zeer groot dat de vader zich met de opvoeding gaat bemoeien om de zaken toch enigszins recht te trekken.
Na een jeugd van schietoefeningen, eerst op blikjes en flesjes, daarna bijna “organisch” resulterend in moordopdrachten op afvalligen en tegenstanders, volgt het inwijdingsritueel tot “giovane d’onore” (jongen van eer) of “picciotto” (jongen, de laagste rang of “dote”). Staande in een kring van Capi Crimine (lett. misdaadhoofden) worden eerst vastgelegde formules gedebiteerd waarna de aspirant-picciotto een heiligenprentje (meestal van de aartsengel Michaël) in brand steekt en laat opbranden: symbool van de levenslange verbondenheid met de maffia. De maffioso mag de maffia pas verlaten als hij alle asresten van het prentje terug verzameld heeft. Nooit dus!
Zeg niet zomaar maffia tegen de maffia!
Italië kent grofweg 4 maffia’s: de sterk hiërarchische Cosa Nostra (Onze Zaak) op Sicilië, de conservatief familiale ‘Ndrangheta in Calabrië (afgeleid van het Griekse “andragathia” of dappere mannen), de Napolitaanse, minst hiërarchische en daarom “dodelijkste” Camorra (samentrekking van “capo”, hoofdman en “morra”, een vingerspel, genre “schaar-steen-papier” uit de oud-Griekse en -Romeinse tijden) en de Sacra Corona Unita (verwijzing naar de rozenkrans of “Corona”, waarvan de kraaltjes met elkaar verbonden zijn, “unita”; het “heilige” heeft dan weer betrekking op de “doop” die elk lid moet ondergaan). De Sacra is de jongste, de Camorra de oudste, de Cosa Nostra de bekendste (via haar Amerikaanse banden en de films) en de ‘Ndrangheta de rijkste en de machtigste.
Mussolini en de CIA
Het eengemaakte Italië onder het noordelijke en eerder naar Frankrijk gerichte huis van Savoye heeft het altijd moeilijk gehad met het voornamelijk naar Spanje gerichte huis Bourbon van het zuiden. De ambachtelijke Mezzogiorno (Zuid-Italië) werd door het zich industrialiserende noorden alle macht ontzegd, wat een perfect vacuüm creëerde waarin de maffia tot wasdom kon komen. Toen Mussolini vanuit het noorden een fascistische golf over het schiereiland liet rollen, werd de ultieme doodsteek aan het zuiden gegeven: Calabrië en Basilicata, de zuidelijkste regio’s van het Italiaanse vastenland, zouden per fors de graanschuur van Italië worden. Alleen: graan gedijt er een stuk minder dan bv. olijven. Resultaat? Vier keer minder opbrengst en armoede. Ware de maffia er niet geweest …
Die maffia bleef natuurlijk een doorn in het oog van de noordelijke Duce! In 1924 bezocht hij Sicilië dat bijna geheel bestuurd werd door de maffia. Wanneer maffiabaas Don Francesco Cuccia, tevens burgemeester van Piana dei Greci, aan Mussolini vroeg wat al die bewakers toch te betekenen hadden – hij werd toch beschermd door Cuccia? – schoot dat in Benito’s verkeerde keelgat. Nog geen twee weken later krijgt Cesare Mori, carte blanche om de Siciliaanse maffia van de kaart te vegen. En Mori, de “IJzeren Prefect”, doet het nog ook! Althans bijna. Wanneer de CIA de bevrijding (Italiaanse Veldtocht 1943-1945) komt voorbereiden, hebben ze de hulp van de rest-maffia hard nodig, wat zich vertaalde in vele naoorlogse dichtgeknepen oogjes en een tweede adem voor de maffia.
Volgende week zondag deel 2: Ontwikkelingen in de naoorlogse maffia, de verdoken structuren van de criminele organisatie en de “verovering van het noorden” … en niet alleen het noorden van Italië!
***
LEES OOK
Groetjes uit Italië – De Italiaanse maffia – Deel 1
Klik HIER
Groetjes uit Italië – De Italiaanse maffia – Deel 2
Klik HIER
Groetjes uit Italië – De Italiaanse maffia – Deel 3: Slot
Klik HIER
***
