Ter gelegenheid van de lancering van de literaire website ‘tScheldt-Literair vroegen we een aantal originele stemmen in de samenleving om te reflecteren over Vrijheid van Meningsuiting en Persvrijheid.

De eerste bijdrage was van Dirk Theuns, de man achter FIKFAK-News.

De tweede bijdrage is van Lenige Liefde. Lenige Liefde is een veelgelezen schrijfster op Twitter (X). Haar adagio is: “Velen zijn als water: door iedereen gedronken om de dorst te lessen. Sommige als whisky: begeerd door echte kenners voor zijn uniek karakter”

Dit is haar reflectie over de Vrijheid van Meningsuiting zoals gepubliceerd op: www.tscheldt-literair.be

Fundering van een Verenigde Samenleving

In een tijd waarin sociale media een steeds grotere invloed uitoefenen op hoe we communiceren, debatteren en zelfs samenleven, zien we een zorgwekkende trend: mediabedrijven, universiteiten en politieke partijen trekken zich terug van platforms zoals X (voorheen Twitter). Deze beslissingen worden vaak gerechtvaardigd door onenigheid met de politieke keuzes van de eigenaar, Elon Musk, en zijn beleid om minder censuur toe te passen. Wat ooit platforms waren waar meningen konden botsen en ideeën vrij konden circuleren, dreigen nu het toneel te worden van verdere polarisatie. Dit leidt tot een verdere polarisatie in onze samenleving, waarbij we niet langer één gemeenschap zijn maar twee gescheiden groepen die een land moeten delen. Een samenleving waarin mensen zich opsluiten in ideologische bubbels, waar onbegrip groeit, en gemeenschappen zich steeds verder van elkaar verwijderen.

Vrijheid van Meningsuiting: Een Basisrecht

Vrijheid van meningsuiting is niet zomaar een recht; het is de levensader van democratie. Het stelt ons in staat om te denken, onze gedachten te delen, te debatteren over de grote vragen des levens (zoals “Is ananas op pizza echt zo erg?”), en van elkaar te leren (toch maar eens die ananas proberen dus?). Vrijheid van meningsuiting is daarom een fundamenteel recht in elke democratie. Het stelt individuen in staat om hun gedachten, overtuigingen en gevoelens te uiten zonder angst voor censuur of vervolging. Zonder deze vrijheid verliest de samenleving haar vermogen om te groeien en te bloeien door middel van diversiteit in gedachten en ideeën. Censuur, hoe goedbedoeld soms ook, beperkt deze groei door het stilzwijgen van stemmen, wat leidt tot een monocultuur van gedachtegoed. Het is als een karaoke-avond waar iedereen hetzelfde liedje zingt. Leuk voor even, maar na een tijdje wil je toch weer iets nieuws horen.

Wanneer een platform als X besluit om de deuren open te houden voor een breed scala aan meningen, zelfs controversiële of impopulaire, verdedigt het in feite de vrijheid van discussie. Het is dan ook verontrustend om te zien dat sommige organisaties deze ruimte verlaten uit protest tegen het gebrek aan controle op wat wordt gezegd.

De Gevaarlijke Bubbelvorming

Door zich terug te trekken van platforms waar open discussie mogelijk is, dragen mediabedrijven en instellingen onbedoeld bij aan een zorgwekkend fenomeen: ideologische segregatie. Links en rechts, progressief en conservatief – elk trekt zich terug naar “veilige” platforms waar meningen niet botsen, zij creëren zo echo-kamers waar “de ander” steeds meer een vijand wordt in plaats van een medeburger.

Deze segregatie creëert geen oplossing, maar versterkt polarisatie. Wanneer mensen elkaar niet meer ontmoeten in een gedeelde ruimte, worden wederzijds begrip en compromis onmogelijk. Het gevaar is duidelijk: in plaats van een diverse samenleving waarin verschillen worden gevierd en conflicten vreedzaam worden opgelost, krijgen we twee gescheiden gemeenschappen die nauwelijks nog kunnen samenwerken. In een land waar mensen noodgedwongen samenleven, leidt dit onvermijdelijk tot spanningen en conflicten.

Waarom Censuur Geen Oplossing Is

Censuur wordt voorgesteld als de held die ons redt van haat, desinformatie en meningen die je doen fronsen. Maar wie bepaalt wat gecensureerd moet worden? En wat gebeurt er als die macht wordt misbruikt?

Geschiedenis toont ons dat censuur zelden eindigt bij de “slechte” meningen. Het wordt een wapen dat ook wordt ingezet tegen kritiek, afwijkende stemmen en minderheden. In plaats van het probleem aan te pakken, verbergt censuur het slechts tijdelijk. De onderliggende spanningen blijven bestaan, onopgelost, en vinden uiteindelijk andere, vaak destructievere manieren om tot uiting te komen. Het is een beetje als denken dat je een kamer hebt opgeruimd door alle rommel onder het tapijt te vegen – het probleem is er nog steeds, maar je ziet het niet meer.

Vrijheid van meningsuiting, daarentegen, biedt een platform voor debat, correctie en groei. Het stelt mensen in staat om elkaar uit te dagen, te leren en misverstanden op te helderen. Het is niet altijd comfortabel, maar het is noodzakelijk voor een functionerende democratie.

De Kracht van Community Notes en Collectieve Controle

Een krachtig voorbeeld van hoe vrijheid van meningsuiting en collectieve controle kunnen werken, is het systeem van Community Notes op X. Net zoals Wikipedia, waar ooit sceptisch over werd gedaan, stelt Community Notes mensen in staat om elkaar te corrigeren, aanvullende context te bieden en misleidende informatie te ontmaskeren. Waar Wikipedia nu wordt erkend als een veelzijdige bron van informatie, kan hetzelfde gebeuren met deze tools op sociale media. Deze systemen laten zien dat mensen samen, zonder top-down censuur, in staat zijn om dichter bij de waarheid te komen.

Manipulatieve Technieken: Een Giftige Vorm van Gaslighting

Dezelfde manipulatieve technieken die eeuwenlang door religieuze instituties werden gebruikt om de bevolking onder controle te houden, zien we nu terug in de discussie over een verbod op sociale media. Door jezelf als superieur voor te stellen en te beweren dat iedereen die niet jouw regels volgt de samenleving en de mensheid in gevaar brengt, creëer je een rechtvaardiging om andersdenkenden het zwijgen op te leggen. Dit gebeurt onder het mom van ‘bescherming’ of ‘veiligheid’, maar het gaat vaak meer om macht en controle dan om echte zorg voor de gemeenschap.

Sociale media die weigeren zich te onderwerpen aan politiek opgelegde censuur worden nu weggezet als gevaarlijk. Dit is een vorm van gaslighting die suggereert dat mensen te dom zijn om zelf informatie te filteren en waarheden te ontdekken. Het is een giftige aanname die niet alleen mensen klein houdt, maar ook hun vermogen tot kritisch denken en collectieve controle onderschat en ondermijnt. Het onderschat niet alleen ons kritische denkvermogen maar behandelt ons ook als kinderen die niet zonder de hulp van ‘papa en mama’ door het leven kunnen. Net als in de tijd van “Geloof dit of brand in de hel!” worden mensen die anders denken nu gedemoniseerd, alsof afwijkende meningen een ziekte zijn die je kunt oplopen door te scrollen.

Voordelen van Vrije Sociale Media

Sociale media bieden unieke voordelen die niet mogen worden genegeerd:

• Snelle verspreiding van informatie: Nieuws en gebeurtenissen worden vaak sneller gedeeld via sociale media dan via traditionele kanalen.
• Diversiteit aan meningen: Het samenkomen van verschillende perspectieven, ervaringen en standpunten verrijkt discussies en helpt een completer beeld van de werkelijkheid te vormen.
• Gedeelde ervaringen: Mensen kunnen persoonlijke verhalen delen die traditionele media niet altijd oppikken. Deze verhalen bieden waardevolle inzichten en empathie.
• Controle door de gemeenschap: Sociale media stellen mensen in staat om elkaar te corrigeren en informatie te verbeteren, wat censuur onnodig maakt.

Hoe Komen We Terug Tot Samenleven?

Om te voorkomen dat onze samenlevingen verder uit elkaar drijven, moeten we erkennen dat diversiteit in meningen een kracht is, geen bedreiging.

Hier zijn enkele stappen die we kunnen nemen:

• Blijf in gesprek: Verlaat platforms niet omdat je het niet eens bent met bepaalde meningen. Juist door aanwezig te blijven kun je bijdragen aan het gesprek en je perspectief delen.
• Educatie in mediawijsheid: Leer mensen om kritisch om te gaan met informatie. Fake news en desinformatie worden niet bestreden met censuur, maar met kennis en kritisch denken. Laten we mensen leren de media te lezen als een detectiveroman – speur naar de waarheid, maar geniet ook van het verhaal.
• Bevorder empathie: Herinner mensen eraan dat achter elke mening een mens zit. Verschillende standpunten begrijpen betekent niet dat je ze moet accepteren, maar het helpt wel om de ander niet te ontmenselijken.
• Eén gedeelde ruimte: Sociale media moeten blijven dienen als een gedeelde ruimte waar links, rechts en alles daartussenin elkaar kunnen ontmoeten. Het opsplitsen van platforms per ideologie maakt dialoog onmogelijk.

Vrijheid is Moeilijk, maar Nodig

Vrijheid van meningsuiting is geen gemakkelijke weg. Het betekent luisteren naar dingen die je niet wilt horen, geconfronteerd worden met meningen die botsen met je eigen overtuigingen, en soms de frustratie voelen dat anderen “het niet begrijpen”. Maar deze vrijheid is essentieel om samen te leven, te groeien en vooruitgang te boeken als gemeenschap. Sociale media moeten blijven dienen als de grote, digitale markt waar je zowel appels als peren kunt kopen, in plaats van alleen maar naar de appelmarkt of perenmarkt te gaan.

Het verlaten van platforms zoals X of het opleggen van censuur lijkt misschien een oplossing voor verdeeldheid, maar in werkelijkheid maakt het de kloof alleen maar groter. Het is tijd om vrijheid te omarmen en de uitdaging aan te gaan om samen in gesprek te blijven. Alleen zo kunnen we polarisatie tegengaan en bouwen aan een samenleving die niet wordt verdeeld door meningsverschillen, maar wordt versterkt door dialoog.

Algoritmes op Sociale Media: Een Brug naar Andere Perspectieven

Bij sociale media zoals X/Twitter werken algoritmes op een manier die vaak verrassend is. Veel mensen denken dat Twitter links of rechts is, gebaseerd op de tweets die ze zien. Het grappige is dat mensen met linkse ideeën Twitter als een rechts platform zien omdat zij voornamelijk rechtse tweets tegenkomen. Aan de andere kant, zijn mensen met rechtse ideeën verbaasd over de claim dat Twitter rechts is, omdat zij vooral tweets zien met een links wereldbeeld. Dit komt doordat het algoritme reageert op interacties: als je op iets reageert, krijg je meer van dat soort inhoud te zien. En mensen reageren vaker op iets waar ze het oneens mee zijn dan op dingen waar ze het eens mee zijn, een hartje is voldoende om je gelijkgestemdheid mee aan te duiden. De reden waarom het algoritme je naar zaken stuurt waar je het oneens mee bent, is omdat mensen die het oneens zijn en boos reageren meer tijd op het platform doorbrengen, wat goed is voor de business. Maar dit heeft ook een interessante bijwerking: het haalt je uit je eigen bubbel en laat je zien wat er buiten je eigen perspectief leeft. Zo bevordert het een breder begrip en dialoog tussen verschillende standpunten.

*

Wie is Lenige Liefde?

Lenige Liefde is een onderzoeker en schrijfster die met humor, diepgang en scherpe eerlijkheid de menselijke ervaring verkent. Ze richt zich op psycho-biologische dynamiek en neuro-emotionele interacties. Haar werk nodigt uit tot reflectie, dialoog en verbinding, met als doel te informeren, ondersteunen en te engageren in de debat over wat het betekent om mens te zijn in relaties en in de samenleving.

Je vindt Lenige Liefde HIER

**

LEES HIER de eerste bijdrage in de reeks van auteur DIRK THEUNS

**

Steun ‘tScheldt in haar pogingen het maatschappelijk debat van onderuit te voeren.

STEUN ‘tScheldt

RECHTSTREEKS:
Rechtstreekse storting op:
BE11 4310 7607 5248
Referentie: ‘STEUN’ en eventueel uw emailadres zodat wij u kunnen bedanken

VIA EEN ABONNEMENT:
Klik HIER

ANONIEM:
Algemene steunactie: STEUN ‘TSCHELDT
Steunfonds ter ontsmetting van Belgische justitie: klik HIER
Steun de nieuwe literaire website van ‘tScheldt: klik HIER
Red de ondernemers, Vlaanderens meest bedreigde diersoort: klik HIER
Steun het Satirisch Anarchistisch Defensiefonds (SAD) – Klik HIER