Voorheen zagen we dat Turkije (in zekere zin zoals België) ongewild betrokken geraakte in W.O.I, als allereerste nog wel en zonder een oorlogsverklaring dewelke er pas aankwam toen Oost-Turkije al drie maanden bezet was door de Russen!

Onderwijl waren de neutraliteitsonderhandelingen met Frankrijk en G.B. nog aan de gang geweest. Er waren er wel meer die betrokken geraakten zonder dat ze er iets mee te maken hadden, laat staan dat ze er belang bij hadden. Neem nu die honderdduizenden die vanuit de Britse en Franse koloniën naar de collectieve slachtbank in Europa werden gedreven. Al die uit hun rimboe en sawa’s geplukte rainbow-warriors, overgepoot naar de modderbaden van de Marne, leverden wel interessant multicultureel beeldmateriaal op voor de propaganda (en toekomstige herdenkingsprogramma’s op T.V.)

Politiek correcter ware de toepassing geweest van het bestaande akkoord (op initiatief van de Duitse ‘oorlogsstokers’) om gans Midden-Afrika Neutraal te houden (Congres van Berlijn 26 februari 1885). Temeer daar België (!) hierop nog aandrong op 7 augustus 1914 (!) via zijn ambassadeurs te Londen en Parijs. Tevergeefs.

Een land dat ongevraagd de wereldoorlog werd ingesleurd was het Neutrale Griekenland. Niet dat het krijgsbenden leverde, maar wel dat het op 10 oktober 1916 door de Britten werd bezet om als uitvalsbasis te dienen tegen de Bulgaren en de Turken. In feite het Britse spiegelbeeld van de Duitse inval in België!… Een detail waaraan bijzonder weinig aandacht wordt besteed.

Maar er waren ook anderen die na lang wikken en wegen dan toch uit – soms misrekend – eigenbelang gingen deelnemen. Zoals Italië (zie deel 5) dat als toetje Zuid-Tirol, Triëst en wat braakliggende percelen langs de Dalmatische kust was toegezegd door de ‘Entente’.

In dezelfde zin besloot Roemenië in augustus 1916 tegen de ‘Centralen’ ten velde te trekken erop gericht om Transsylvanië aan de Hongaren te ontfutselen. Goede gok. In beide gevallen werden die keuzes met succes bekroond… na de oorlog.

Andersom de Bulgaren, oorspronkelijk aan de ‘goede kant’ maakten in oktober 1915 de verkeerde gok. Zij gingen er vanuit op zijn minst het lang begeerde Macedonië op zak te kunnen steken via de ‘Centrale’ weg. Brute pech.

Een volk dat doorgaans niet ter sprake komt maar toch ruimschoots aan het feestgedruis deelnam (zo’n twee miljoen man!) was het Poolse. Wat ooit het koninkrijk Polen was geweest werd na Napoleon (Waterloo) verdeeld onder Rusland, Oostenrijk/Hongarije en Pruisen (later Duitse Rijk). Tijdens W.O.I vormden de Polen in die drie keizerrijken (én Frankrijk) vrijwilligerslegioenen die mekaar lustig afknalden, zij het met de beste bedoeling: het uit de brand slepen van een nieuwe Poolse staat, ongeacht de overwinnaar.

Waaraan al even weinig woorden verspild worden is de toch wel verrassende rol die voor Portugal was weggelegd. Duitsland verklaarde op 9 maart 1916 de oorlog aan Portugal. Niet per se om een tekort aan vijanden aan te vullen maar wel omdat zeventig Duitse schepen in Portugese ‘neutrale’ havens aan de ketting waren gelegd, weliswaar onder druk van Londen. Belangrijk terloops: Portugal was na eeuwenlange krachtmeting bevorderd tot vazalstaat van Engeland dat al de vette brokken van het Portugese koloniale rijk opslokte.

Zo was in 1890 (onder dreiging van de Royal-Navy artillerie voor Lissabon – ! -) Matabeleland nog aan de beurt gekomen, vanaf 1895 Rhodesia genaamd.

In 1913 (!) onderhandelden de Engelsen nog in het geheim met de Duitsers (!) om ook Portugees Mozambique op de Britse spijskaart te ‘mogen’ zetten. De Germaanse barbaren zouden dan Portugees Angola ‘mogen pakken’. Berlijn ging er echter niet verder op in.

In april 1916 vielen de Portugezen vanuit datzelfde Mozambique de Duitse kolonie Tanganika binnen. Reeds 20 maanden speelden 250 000 Belgen, Britten en Zuid-Afrikaanders (zelf pas onderworpen) kat-en-muis met enkele uitgemergelde guerrilla-moffenbataljons. Het moet de Portugezen een makkie toegeschenen hebben om een wit voetje te halen bij hun Engelse ‘vrienden’. Maar het pakte heel anders uit: voortaan konden de Duitsers zich naar believen legitiem gaan bevoorraden qua bewapening, munitie, vervoermiddelen en proviand… in Mozambique! Hierdoor kon het Duitse mini-safarilegertje het nog uitzingen tot na 11 november 1918.

De meest curieuze aanwinst voor de verzamelde heirscharen van de ‘Entente’-jamboree waren wel de Japanners. Niet zozeer omwille van de toegevoegde exotische pigmentwaarde dan wel omdat men Japan liever kwijt dan rijk was! In de diplomatieke China-strategie steunde Londen in de jaren 1894-1905 Japan tegen Rusland in de strijd om het bezit van Mantsjoerije en Korea. Zo was er o.a. het Brits/Japans verdrag van 1902 met de merkwaardige bepaling dat Japan zich de Duitse (!) concessie in China en een aantal Duitse koloniën in Oceanië mocht toe-eigenen… in geval van een Brits/Duitse oorlog (!). In 1907 echter werd Rusland een Entente-bondgenoot en de Britten vonden die afspraak voortaan hoogst onnuttig… maar de Samoerais dachten daar anders over.

Toen in 1914 dan die oorlog uitbrak waren de Jappen er wel als de kippen bij (23 augustus) om stipt het contract van 1902 na te komen. Tot bitter spijt van de Engelse vrienden die liever zelf beslag hadden willen leggen op ook die Duitse bezittingen. Zo werd ‘Het Land van de Rijzende Zon’ de ongewenste bondgenoot in WO I en eigenlijk de enige echte winnaar want met de minste verliezen: slechts 300 gesneuvelden, terwijl zijn aanwezigheid in Europa zich beperkte tot twee torpedoboten die in de Middellandse Zee toerisme bedreven.

Degenen die het minst opgezet waren met de Japanse ‘medewerking’ waren de (voorlopig nog ‘neutrale’) V.S.A. en dat zou er in de toekomst niet op verbeteren, beiden beschouwden immers de Stille Oceaan als hun achtertuintje… Nochtans ‘Eigen schuld, dikke bult’ want het waren de Yankees zelf die (in 1853) Nippon uit zijn isolement gebeukt hadden bij middel van de beproefde Angelsaksische kanonneerboot-diplomatie.

Hoe dan ook, de Amerikanen waren de laatsten (in 1917) die zich metterdaad en z.g. belangeloos in de Europese moerlemei kwamen storten.

Maar dat verdient een apart praatje.

Vava

**

Illustratie: 1917: Japan stuurt 8 nieuwe torpedojagers naar Malta voor een operatie in de Middellandse Zee.

**

Titel van dit artikel in het ‘tScheldt Archief: 1219 Hfd Vava
Categorie: Hoofdartikel
Auteur: Hoofdredacteur (meldingen_dnOzzO19)

**