Elf seizoenen lang was MASH de populairste sitcom in Amerika tijdens de jaren 70 en elf seizoenen lang was de sitcom Cheers dat tijdens de jaren 80. Recent overleden twee iconische acteurs uit beide series. Loretta Swit (87) en George Wendt (76). Een eerbetoon aan hen in onze reeks over uitgesproken komieken is dus meer dan terecht (tik in de zoekbalk bovenaan ‘Liever comedy dan komedie’ om de hele reeks te lezen). Vandaag hebben we het over majoor Hot Lips. Een volgende keer over dé oer-stamgast Norm uit Cheers.

MASH

In 1968 verscheen een roman over drie deugnieten van dokters die tijdens de Amerikaans-Koreaanse oorlog (1950-1953) een hoop capriolen uithalen om de oorlogsgruwel mentaal te overleven. In het Mobile Army Surgical Hospital (MASH) trachtten chirurgen zoveel als kon gewonde soldaten op te lappen. Zelf verplicht opgeroepen voor de dienst maakten de artsen er tenminste een zo vrolijk mogelijk circus van. De roman ‘MASH: a novel about three army doctors’ van Richard Hooker (zelf chirurg was in die oorlog) was zo’n succes dat topregisseur Robert Altman er in 1970 een film van maakte die uitgroeide tot een klassieker binnen het satirische genre. Donald Sutherland en Elliott Gould speelden de hoofdrollen.

Al in 1972 kwam de televisieserie MASH op de buis. De reeks zou lopen van 1972 tot 1983 en de slotaflevering ‘Goodbye, Farewell and Amen’ werd een van de meest bekeken shows ooit. In de loop der tijden verdwenen en verschenen er diverse typetjes, maar hoofdfiguren dokter Benjamin Franklin ‘Hawkeye’ Pierce en majoor Margaret Houlihan alias ‘Hot Lips’ bleven alle 256 afleveringen aan boord. De serie werd opgenomen zonder live publiek en zonder lachband. Dat maakte de aangrijpende momenten over leven en dood tussen alle kolder door bijzonder beklijvend. En kolder was er in overvloed met dolkomische figuren. Een totaal verstrooide kampcommandant Kolonel Blake (McLean Stevenson die later een eigen reeks kreeg), een paranoïde majoor Burns (Larry Linville) die meestal het slachtoffer van de practical jokes was en tevens minnaar van Hot Lips, de naïeve maar alles voorspellende korporaal ‘Radar’ O’ Reilly (Gary Burghoff die ook in de filmversie meespeelde) en korporaal Klinger (Jamie Farr) die zich als vrouw verkleedde (toen nog ongedwongen grappig) om via de legerkwalificatie Section 8 als ‘gek verklaard’ aan de dienstplicht te kunnen ontsnappen.

De partner in crime van Hawkeye is dokter John ‘Trapper’ McIntyre (Wayne Rogers). Ze zuipen zelfgemaakte gin, versieren de verpleegsters en spotten met alle vormen van gezag, maar in hun vak zijn ze meesterlijk en daardoor onmisbaar voor de mobiele kliniek. Vanaf seizoen 4 verliet Rogers de reeks en werd hij vervangen door kapitein B.J. Hunnicut (Mike Farrell) die als getrouwde man minder de rokkenjager maar des te meer de clown uithing. Later ging kolonel Blake en kwam kolonel Potter (Harry Morgan) als de beroepsbrompot die tegelijkertijd de malle bende ondersteunde. Burns, de majoor zonder lippen, kwam en in zijn plaats kwam de pompeuze snob majoor Winchester III (David Ogden Stiers) die op zijn beurt het mikpunt van allerlei grollen werd. Telkens bleef de reeks maximaal creatief overeind.

Soms vertelt een voice-over de kijker hoe het eraan toegaat in het kamp. Die stem kwam van Hawkeye, de cynische anti-oorlogsdokter die liever breuken in zijn dorpje zou herstellen dan bijna minderjarige soldaten hun been of arm te moeten amputeren. Acteur Alan Alda (zoon van Hollywood-acteur Robert Alda) werd steeds vaker co-schrijver, co-producer en regisseur. Later zou Alan Alda een gerenommeerde filmacteur worden die vaak zijn eigen producties schreef en regisseerde. Op basis van zijn komedie ‘The Four Seasons’ uit 1981 werd dit jaar door Saturday Night Live-comédienne Tina Fey een miniserie op Netflix gebracht met daarin uitzonderlijk een kort optreden van Alda (inmiddels 89 en lijdend aan Parkinson). De prestigieuze Emmy Awards rolden zijn richting uit en dat gold ook voor Loretta Swit.

De actrice slaagde erin om gedurende die elf seizoenen haar type te laten evolueren van een hitsige meepak door majoor Burns en een handvol andere hoge officieren om zelf hogerop te klimmen én van een toxische brulaap naar haar verpleegsterstaf, tot een gevoelige vrouw die haar personeel door dik en dun verdedigde, alles overhad voor haar patiënten en uiteindelijk in precaire situaties de waarde van plaaggeesten Hawkeye en Hunnicut leerde erkennen. Loretta Swit was bovenal in hart en nieren een theateractrice en speelde gastrollen in bekende Amerikaanse series maar zal blijvend herinnerd worden door haar rol in MASH. Ze zette zich al jaren in voor dierenrechten en overleed thuis aan een natuurlijke doodsoorzaak.

Tot voor kort kwamen de vijf overlevende acteurs nog vaak samen. We zijn nu nog met vier, zei Mike Farrell (B.J.) in een interview: hijzelf, Burghoff (Radar), Farr (Klinger) en Alda (Hawkeye). MASH blijft de tand des tijds doorstaan. De ongedwongen humor, de fratsen onder elkaar, de bijtende dialogen, de acteerprestaties en de schitterende scenario’s maken de serie voor ons persoonlijk samen met ‘All in the Family’ tot blijvende seventiesfavorieten.

Op YouTube zijn de meeste episodes integraal te zien, ook via andere kanalen en gedeeltelijk via Netflix. De begeleidende muziek is een instrumentale versie van het nummer ‘Suicide is painless’ (ook gekend als ‘Theme from MASH’) van de Ron Hicklin Singers. Dat nummer werd ook in de film gebruikt. Het belandde in de Top 100 van het American Film Institute met de beste filmnummers uit de 100 jaar cinema van de 20ste eeuw op plaats 66.