Over kwalen die doen dwalen aan de hand van het leven van Nikolai Bukharin
Nikolai Bukharin (1888-1938) was nauw betrokken bij de constitutionele uitbouw van de Sovjet-Unie en werkte overtuigd mee met de bloeddorstige secretaris-generaal van de communistische partij Jozef Stalin. Eerder had Lenin hem als een toonaangevende denker geprezen. Een tijdlang was hij hoofdredacteur van de partijkrant Pravda (De Waarheid). Bij de onderdrukking van de koelakken (de boeren die zich dapper verzetten tegen een verplichte collectivisering van de landbouw) vaardigde Lenin een ophangbevel uit om 100 opstandige boeren publiek op te knopen om al de anderen ‘te doen beven en zich te onderwerpen’). Bukharin sprak nooit tegen. Ook niet tijdens de politiek bewust veroorzaakte hongersnood (de Holodomor) waarbij 4 miljoen Russen omkwamen. Hij werkte ook mee aan de creatie van ‘voormalige personen’. Dat waren mensen die het ancien régime aankleefden en bijgevolg geen plaats kregen in de nieuwe samenleving. Ze verloren hun burgerrechten en werden op een karig rantsoen gezet. Aan dit alles was Bukharin als devote communist mee schuldig. De auteur Isaac Babel schreef in zijn dagboek uit 1920: ‘We vormen blijkbaar de voorhoede, maar waarvan?’. Babel zou in de gevangenis van Lubyanka later doodgeschoten worden (zijn ‘Verhalen uit Odessa’ blijven een klassieker). De verbeten ongenadige Lenin en de massamoordenaar Stalin lieten ontelbaar veel mensen van de eigen bevolking arresteren, martelen en executeren; allemaal voor het goede doel van de heilstaat. In het Westen krioelde het van de ‘nuttige idioten’ (term van Lenin) die de Sovjetstaat bejubelden en meer dan eens wegkeken voor het economische debacle, de sociale ontwrichting en de politieke onderdrukking binnen het ‘arbeidersparadijs’.
Uiteindelijk viel Bukharin zelf in ongenade na een valse beschuldiging en werd hij na een vreselijke opsluiting bedreigd met de dood van zijn vrouw Anna en zijn zoontje. Bukharin draafde op in een van de vele showprocessen van die tijd en betichtte zichzelf van de meest vergezochte en grofste verraderlijkheden tegenover de Sovjet-Unie. Opnieuw schoten linkse Westerse intellectuelen in actie om hem uit te spuwen en het regime te ondersteunen. Tijdens zijn gevangenschap schreef hij 1400 bladzijden vol met gedichten, zijn memoires en 2 verhandelingen over het marxisme. Zijn vrouw belandde in een kamp en zijn zoontje in een weeshuis. Hij smeekte Stalin in een brief om vergif te mogen innemen in plaats van het gebruikelijke nekschot. Wat gebeurde? Stalin liet hem getuige zijn van de executie van 16 trouwe communisten die Bukharin had verraden en werd via het gevreesde nekschot geliquideerd. Zijn vrouw Anna werd gescheiden van haar zoon, de enige foto van de jongen werd haar afgenomen en pas 20 jaar later zouden ze elkaar weerzien. In 1988 gaf Gorbatsjov postuum gratie en mocht Anna nog meemaken dat de geschriften van haar man werden gepubliceerd. ‘Bukharin and the Bolshevik Revolution’ (1971) van Stephen Cohen blijft een toonaangevende biografie. Van Bukharins sociaal communisme resteerde echter heel weinig.
Met dit schrijnende verhaal als inspiratie schreef Arthur Koestler in 1940 de meesterlijke roman ‘Darkness at Noon’. Daarin toonde de auteur die zelf na een ervaringsinzicht was uitgegroeid tot een anticommunist, de gruwel van ideologische hersenspoeling. Zijn boek ‘The Yogi and the Commissar’ uit 1945 was hiertegen een briljante afrekening, hetgeen leidde tot zijn uitstoting uit de weldenkende linkse kringen. Ontgoocheld in de politiek zou Koestler zich in volgende succesvolle boeken toeleggen op spiritualiteit en parapsychologie.
Verdwalend in de duisternis van een boze natuur zoekt de mens beschutting, maar hoeveel modieuze prullen hij ook verzamelt, zal hij vaststellen dat in een ontheemde wereld we het met z’n allen toch bij elkaar moeten zien uit te houden.
In het ronduit briljante boek ‘De nieuwe Leviathans’ uit 2023 van John Gray dat zowel collega Silvius Brabo als ondergetekende als ogen openende topper catalogeerden en waarop we later nog vaker zullen terugkomen, wordt aangetoond hoe een onrealistisch ideaal kan geperverteerd raken door gebrek aan historisch besef en aan gezonde zelfkennis. Wie niet in het reine is met zichzelf neigt naar abstracte privéfantasieën die liefst aan anderen worden opgedrongen. De utopie versmacht daarbij meestal de werkelijkheid. Ook in de moderne woke-religie ziet Gray een manier om zich als moreel superieur te onderscheiden van de foute anderen. Door zelf god te spelen heeft de kijvende wereldverbeteraar vooral een rol gevonden om zijn eigen nietigheid te vermommen. In een hyper-liberale maatschappij die waarden enkel in een economische vertaling beleeft, is de naar erkenning hunkerende woke-carrièrist driftig doende zijn uitgeholde zelfwaarde als universele autoriteit te propageren. Dit uitgeputte model is over zijn hoogtepunt heen, aldus John Gray.
Onvolmaaktheid herkennen kan juist tolerantie doen floreren.
Net als het kunstmatige communistisch systeem is het Westers liberaal globalisme als ideaal failliet. Om de mens tegen zichzelf en tegen anderen te beschermen is er een behoefte aan een soevereine macht die veiligheid en vrede biedt aan de zich ontplooiende mens. Ooit was dat God. Vandaag stelt de mens zich centraal zonder de horizon van weleer. Het economische walhalla dat de ‘moderne’ mens daarbij is beloofd lijkt steeds meer voor slechts een handvol miljardairs te zijn weggelegd. Verdwalend in de duisternis van een boze natuur zoekt de mens beschutting, maar hoeveel modieuze prullen hij ook verzamelt, zal hij vaststellen dat in een ontheemde wereld we het met z’n allen toch bij elkaar moeten zien uit te houden. Een klein Westers egootje met het vingertje mag vermanen wat het wil; de rest van de wereld haalt daar de schouders bij op. De politisering van het allerindividueelste gelijk maakt net ongelijk. Het knuffelgedrag naar favoriete slachtoffers toe is een vorm van zelfbedrog. Onvolmaaktheid herkennen kan juist tolerantie doen floreren. De vervolmakingsdrift van Bukharin die de communistische koude douche opleverde en het hyper-liberalisme van de 21ste eeuw zijn nauwer verwant dan men zou denken. Happy endings verliezen hun zin in de vereeuwiging.
**
Foto boven artikel: Nikolai Bukharin -met snorretje- op voorgrond met handen in de zakken
**
**
STEUN ‘tScheldt
Of via rechtstreekse storting:
BE11 4310 7607 5248
Referentie: ‘STEUN’ en eventueel uw emailadres zodat wij u kunnen bedanken
Of via een steunactie:
