De Hongaars-Britse professor Frank Furedi (77) is de meest geciteerde socioloog van zijn tijd in het Verenigd Koninkrijk waar hij doceert aan de Universiteit van Kent. Zijn ouders vluchtten in 1956 na de Hongaarse opstand tegen de communistische dictatuur naar Canada. Daar in Montreal groeide hij op, studeerde sociologie en geraakte er verbonden aan de gerenommeerde Mc Gill University.
Aanvankelijk – zoals velen in de late jaren zestig en zeventig – neigde hij naar een trotskistische visie. Toch stelde hij zich al vroeg kritisch op tegen de communistische staatshorror en helde zelfs over naar een vorm van libertarisme dat elke verstikkende overheidsbemoeienis hekelt. Op Engelse bodem vanaf 1969 publiceerde hij tientallen boeken en artikelen over hoe de hedendaagse samenleving omgaat met verworven kennis, met het therapeutiseren van het leven en vooral met angst. Angst bijvoorbeeld iets verkeerd te doen bij de opvoeding van het eigen kroost leidt tot een ongezonde verwenning met als gevolg een uitholling van het zelfvertrouwen dat een kind enkel kan opbouwen via een stabiele opvoeding. Binnen een liefdevolle omgeving is een aanmoedigende aansturing tot zelfbeheersing essentieel. Losgeslagen volwassenen zijn dan ook gewoon verkeerd opgebracht. Uiteraard regende het kritiek tegen deze ‘conservatieve’ gedachte, maar Furedi’s ‘De cultuur van de angst’ (1997) blijft voor ons een mijlpaal in het verklaren van de moderne psychologische verslonsing.
Over zijn boek ‘Where have all the intellectuals gone?’ (2004) schreef de toonaangevende traditionele conservatief Roger Scruton dat Furedi de fundamentele kenniserosie raak verklaarde. Alles draait om ‘ervaring’ veeleer dan op blijvende kennisverwerving. De ‘postmoderne charlatans’ hebben aan de universiteiten een ‘dumbing down’ van hun studenten gerealiseerd. De nadruk op ‘sociale inclusie’ leidt uiteindelijk tot een baas spelen door de meute (‘mob rule’), aldus nog Scruton.
Professor Furedi is de laatste jaren uitgegroeid tot een boegbeeld van een beweging die voor een authentiek humane omgang met ons vormend vermeden staat. Opnieuw respect voor onze rijke geschiedenis die men vandaag langs alle kanten poogt te verarmen en te beschimpen. Vandaar zijn nieuwe boek ‘The War Against The Past’ dat maandag werd voorgesteld in de Brusselse Pressclub door de denktank MCC (Mathias Corvinus Collegium). Opgericht door Furedi zelf wil het MCC een alternatief bieden voor de Europese mainstreamclubs die de bureaucraten van ‘Die Ursula’ beaat navolgen. Anderzijds krijgt het MCC dan weer de kritiek een door Viktor Orban gesubsidieerde ‘illiberale’ kliek te zijn die de democratische waarden ondermijnt. Vreemd eigenlijk, want tijdens de boekpresentatie hoorden we louter oproepen tot de verdediging ervan. Wie zijn eigen verleden bekampt en zich in een schaamtekleed hult over waar hij vandaan komt, die eindigt als een van identiteit beroofde belevingsconsument met oppervlakkige mode-idealen. De denksfeer vonden wij een breedheid uitstralen, de moderator Bruno Waterfield van The Times was prima op dreef en het publiek kwam ruim aan bod met vragen en bedenkingen.
Wie vandaag het Athene van Pericles een door slaven gestutte nepdemocratie noemt, heeft totaal niet begrepen dat dit maatschappijmodel net de grondvesten opbouwde naar een afbouw van de slavernij in de eeuwen die zouden volgen. Het is verbijsterend hoe men met de blik van vandaag naar de tijd en de mensen van toen kijkt. Zo mogen archeologen tegenwoordig niet meer gewagen van de opgegraven overblijfselen van een ‘man’ of een ‘vrouw’, want misschien was die restant ooit wel een transpersoon. Een zucht van ontreddering over zoveel academische onzin zinderde door de zaal. Furedi gaf ook het voorbeeld van de door hem bewonderde filosoof Aristoteles die nu door de botte cancellers wordt weggehoond als een ‘white supremacist’. Het deed ons denken aan de Culturele Revolutie uit de jaren zestig in het China van massamoordenaar Mao. Jongeren werden aangemaand om hun familie en de intellectuelen die hen geestelijk voedden te verklikken indien ze kritiek uitten op het maoïstische paradijs. Alles uit de klassieke cultuur werd verdacht en verwerpelijk. Herkenbaar.
‘The War Against The Past’ (218 blz plus voetnoten en bibliografie) wordt hopelijk in het Nederlands vertaald. Niet evident, want zelfs de boekvoorstelling werd op de oorspronkelijke plek in een boekhandel opgeschort na druk dat zeker niet te doen. Moraaltheoloog Nigel Biggar looft het werk omdat het de interne dekolonisatie om ons Westers zelfvertrouwen te fnuiken, zo helder weergeeft. De invloedrijke sociaal psycholoog Jonathan Haidt stelt dat de vergiftiging van ons verleden door activisten onze echte democratie bedreigt. Het boek is voor hem als een bliksemflits die ons moet aanzetten tot verdediging van onze waarden. Auteur Yoram Hazomy meent dat onze persoonlijke identiteit afhangt van een betekenisvol verleden dat we erven van zij die ons zoveel inzichten hebben nagelaten. De verwoesting ervan door progressisten verdelgt de hoop op een bloeiende toekomt. Matthew J. Goodwin van de Kent University noemt het een noodzakelijk boek om te begrijpen hoe de cultuuroorlogen van een elite voor politieke doeleinden het verleden trachten te herschrijven.
Tijdens de presentatie moesten we denken aan een favoriete denker, Arthur Koestler (1905-1983). Deze Hongaars-Britse journalist werd beroemd door zijn deelname aan de poolvlucht van de Graf Zeppelin in 1931 en zijn berichtgeving over de stalinistische showprocessen waarin ‘verraders’ aan publieke zelfbeschuldiging moesten doen. Toen hij zijn communistische sympathieën daarom afzwoer en met de roman ‘Darkness at noon’ uit 1940 een klassieker schreef over het hersenspoelen van naïeve idealisten, was het kot te klein voor de Westerse salonmetgezellen van de communistische ‘bevrijders’. Sartre verketterde hem; Camus omarmde hem. Het verkwanselen van wijsheid door het verraad van uitverkochte intellectuelen mogen we dus nooit dulden. We lachten ooit met het begrip politieke correctheid, zei Furedi maandag, maar in wezen moeten we die onversaagd bestrijden.
