In de Indische Vedanta-geschriften van duizenden jaren geleden werd er al gewezen op het belang van ‘maya’. Dit begrip betekent ‘illusie’ en geeft weer hoe wij met onze zintuigen, onze emoties, onze beperkt bevattingsvermogen en onze veronderstellingen de wereld om ons heen door een sluier beschouwen. De ware aard van het leven gaat aan onze vluchtige oppervlakkigheid voorbij en daardoor missen we essenties die ons veel meer zouden vervullen dan via het puur materiële. De schijn van de macht en de glorie is gebaseerd op uiterlijk vertoon, aldus de wijsgeren die de Veda’s bestudeerden. Vandaag zouden we met enige flexibiliteit ‘maya’ kunnen omzetten in ‘fake’.
Op de recentste High Tech-beurs in Las Vegas kwam een massa nieuwe snufjes van over heel de planeet aan bod. Medisch, militair en industrieel kon men zich vergapen aan de modernste evoluties. Waar het militaire de laatste twee decennia wat achterop bungelde is dat nu met de talrijke oorlogen opnieuw een voorloper. Met de exponentiële groei van de Artificiële Intelligentie-toepassingen krijgt men bij het binnenkomen al meteen het gevoel mentaal-psychologisch achterop te lopen. Los van de bekende voordelen (supersonische snelheid en eindeloze creativiteit) en uiteraard de akelige nadelen (dreigend job- en vooral controleverlies) realiseert men zich ook in bredere kring dat berichtgeving op grote schaal meer en meer een soort fifty-fifty-gok inhoudt of dat nieuws nu ‘echt’ of ‘fake’ is.
Propaganda, alternatieve feiten, verzachting van de waarheid, politieke retoriek of een ‘artistieke’ weergave van de werkelijkheid kennen we al sinds mensenheugenis. De AI-manipulatie die al is begonnen doet de gekleurde berichtgeving van welke overheid of elite dan ook ronduit verbleken. De robot naait u waar u bij staat. Geen enkele kameleonpoliticus kan er met zijn dure woorden tegenop. Authenticiteit en old school-kennis worden het nieuwe goud. Zoals Brian Cox, de hoofdacteur uit de reeks ‘Succession’ zei op BBC World is de balans tussen feiten en opinies helemaal verstoord. In Amerika heb je enkel nog een CNN-versie of een FOX-versie van gebeurtenissen en inzichten. Ook bij ons woedt een bitse begrippenstrijd tussen ongenuanceerde uitrekkingen van ‘bekommernissen’.
Na de rel over een deep fake-versie van VRT-anker Annelies Van Herck die u een app wil aansmeren of de bedrieglijke naaktbeelden van deep nude-beroemdheden of de overleden Jean-Luc Dehaene die u de cd&v-waarden aanprijst, wordt ongeloof het nieuwe geloof. ‘Wie gelooft die mensen nog?’ van Yves Leterme was een uitspraak die hem het premierschap opleverde. De zelf bevlekkende elite op de Davos-orgie van goedkoop gelijk en duur escortgenot is echt; haar boodschap smaakt fake. Met de verkiezingen in het vizier zal het hoeveelheden modder doen opspatten die de beer van de boeren in protest tegen de Duitse besparingsmaatregelen ver zal overtreffen. Let daarbij zeker op niet verkozen excellenties die voor 9 juni nog gauw een antidemocratische agenda willen doordrukken in naam van, jawel, de democratie. Het dagelijks leven wordt voortaan voorzien van een fake bijsluiter.
Terwijl gelukkig ‘Expeditie Gooris in Japan’ op VTM qua onbenulligheidsgehalte door een robot niet kan worden geëvenaard blijven er voldoende figuren over die je eigenlijk liefst van al vervangen zou willen zien door een fake-versie. Soms wordt zelfs een fake-versie dankzij drank even weggeduwd door de echte versie, zoals dat bij Conner Rousseau gebeurde. In een Vlaanderen waar men banger bleek voor wat sneeuwvlokken dan in IJsland voor lavastromen, kwam men in de media weermannen en -vrouwen tekort om het onheil te voorspellen en draaiden schoolpoorten toe voor een in nakend levensgevaar verkerende jeugd. Ook dat is ‘maya’. Eeuwenoude waarheid behoeft geen High Tech.
