Isn’t she lovely? Isn’t she wonderful? Dat gevoel gaat door je heen als je dochtertje geboren wordt. Een gevoel van hemelse vreugde die geen gelijke kent. En dan 23 jaar later. Je moet het maar meemaken. Je prachtige dochter van 23 jaar wil zich in Antwerpen gaan amuseren en fietst langs het Albertkanaal naar de koekenstad. Je zei het nog: voorzichtig zijn! En waar elke ouder als het ergste niet aan durft denken: ze wordt de volgende dag verkracht en vermoord teruggevonden.
Wat volgt is zo mogelijk nog ongelooflijker: de dader, Steve Bakelmans, was al tweemaal eerder veroordeeld voor verkrachting, in 2004 en in 2017. Zo liep die Bakelmans toch wel niet nog op vrije voeten omdat hij in beroep was gegaan?! En ja de zaak werd op de lange baan geschoven en het dossier werd door het openbaar ministerie niet als prioritair beoordeeld… want er was een tekort aan magistraten waardoor de kamer die de zaak moest behandelen zelfs gesloten werd.
In een normaal land zou dit leiden tot een megaproces en alleszins tot het ontslag van de verantwoordelijke rechters en ook van de minister van justitie. In een normaal land zou men zich de vraag stellen: wie heeft binnen de magistratuur deze ‘dodelijke’ beslissing genomen? Wie oefende controle uit op die beslissing? Wie waren die rechters bij het openbaar ministerie en bij de rechtbank en later het Hof van Beroep? Mogen we die namen weten? Zijn hier sancties getroffen, zijn hier maatregelen genomen, zijn hier lessen uit geleerd?
De minister van justitie was vier jaar geleden een zekere Koen Geens. Die zat al snel in de studio van Terzake gezapig les te geven aan Kathleen Cools over het functioneren van de rechtstaat. En ja, in een eerste reactie vond hij dat ontslag niet aan de orde was want dat er dan geen verandering op het terrein zou kunnen plaatsvinden. Dat had hij geleerd van Wouter Beke die dat ook niet nodig vond na al die doden in de woonzorgcentra en later de misbruiken in dagverblijven voor peuters.
Koen Geens die we ons voornamelijk herinneren als een soort van nonkel-pater die tijdens communiefeesten aan iedereen geweldige grappen vertelt en voornamelijk laat blijken dat hij toch wel de slimste van de klas is. Nee die Koen Geens ging dat varkentje bij justitie wel eens even wassen. Hij ging de augiasstal uitmesten zei hij. Ontslag was niet aan de orde want Geens had hogere ambities. Hij had een ‘roeping’. Wat gebleken is toen hij later door de Koning werd ‘geroepen’ om een regering te vormen. Dat zijn voormalige kabinetschef Vincent Houssiau ondertussen kabinetschef van de koning was geworden, zal ook wel geen toeval geweest zijn. De ‘roeping’ van Geens was dik tegen de zin van zijn toenmalige partijvoorzitter eerwaarde frater Coens uit Damme die daar dan snel een stokje voor stak.
Wat gaat er dan door je hoofd als ouder. Je gaat niet – zoals een Paul Marchal – op de barricade staan; je vraagt niet het ontslag van die lapzwans Geens; je start geen nieuwe politieke partij; je wil geen witte mars op straat brengen; nee je ondergaat dit in alle sereniteit en je hoopt dat er verbetering zal komen op het terrein, het terrein van Koen Geens.
Want op het terrein was het al lang duidelijk dat er stront aan de knikker is en was. Het ging om verantwoordelijkheid en onverantwoordelijkheid. Het ging om competentie, incompetentie en het evalueren van beide; het ging om een verbeterde tuchtregeling voor magistraten die fouten maken en professionele aansprakelijkheid. Want dat er fouten waren gebeurd binnen de magistratuur dat stond als een paal hun water. Daar twijfelde zelfs de eerwaarde Geens niet aan in zijn eerste reactie.
Dus je legt je daarbij neer en je gaat mee in een processie van Echternach om die verandering op het vlak van verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid wegens fouten van de magistraten tot stand te laten komen en je hebt geduld. 1 jaar, 2 jaar, 3 jaar en bijna 4 jaar. Je gedraagt je waardig; je gaat niet meeheulen met de wolven in het bos. Na 4 jaar wachten schrijf je dan toch maar een open brief aan alle partijvoorzitters – want het duurt wel echt erg lang – waarin je dit bepleit want er moet toch minstens iets gebeuren na die onbegrijpelijke moord, maar ook na het onbegrijpelijke feit dat die Bakelmans daar op vrije voeten rond liep. Het voelt aan of je kind wordt een tweede keer vermoord, niet door Bakelmans maar door de tijd.
En je herhaalt nog eens dat Julie had geleefd indien iedereen binnen het gerecht zijn verantwoordelijkheid had opgenomen; dat is het enige dat je nu nog vraagt. Dat er uiteindelijk eens iemand is die verantwoordelijkheid opneemt, dat er toch maatregelen worden genomen zodat dit kan worden voorkomen in de toekomst. En uiteindelijk komen je verzoeken en klachten voor de Hoge Raad voor Justitie een soort van oppertoezichtsorgaan in het functioneren van het gerecht en de magistratuur.
En wat blijkt dan na vier jaar? Dat diezelfde Hoge Raad geen bevoegdheid heeft voor het belangrijkste wat je vraagt. Want dat kan niet volgens de grondwet. Want rechters staan boven de grondwet. Er is namelijk een scheiding der machten; rechters doen wat ze doen en kunnen daar op geen enkele wijze ter verantwoording voor worden geroepen. Ook als ze calamiteiten veroorzaken, ook als ze onrechtstreeks verantwoordelijk zijn voor moord. Tot op vandaag weet niemand – maar dan ook niemand – wie hier nu welke fout heeft gemaakt. Beetje zoals de vader van Sanda Dia die ook niet weet wie van al die Reuzegommers nu echt de dood van zijn zoon op zijn geweten heeft. Denken we dat zoiets in Amerika zou mogelijk zijn? Waar zelfs een gewezen President zich moet komen verklaren voor wat hij al dan niet heeft mispeuterd.
Het is algemeen bekend: de huidige rechtbanken zijn krombanken; de huidige magistratuur doorstaat geen enkele vergelijking met die van de tijd van notoire Procureurs-Generaal zoals Ganshof Van der Meersch. (Walter Ganshof van der Meersch was een man die het staatsbelang hoog in het vaandel voerde en vond dat vrijheid enkel kan gedijen wanneer er orde en gezag is, terwijl hij omgekeerd ook vond dat er geen democratische rechtsstaat kan bestaan zonder dat de rechten en vrijheden van de individuele burgers op doeltreffende wijze worden beschermd. Als jurist werd hij vooral bekend door diverse baanbrekende “mercuriales” of openingstoespraken bij de aanvang van het gerechtelijk jaar en door talrijke studies en bijdragen, voornamelijk over internationaal en constitutioneel recht.) Of Josse Mertens de Wilmars, krijgsgevangene tijdens de oorlog en uiteindelijk voorzitter van het Europees Hof van Justitie.
Orde en gezag anno 2023? Mijn oor. De magistratuur is vandaag een soort van vergeetput, een thuis voor gebuisde advocaten en voor de slechtste rechtsstudenten in hun jaar; het is de onderste laag van de rechtenfaculteit; zij die lui en gezapig hun broek verslijten, een hoge pree opstrijken en van veel van het werk laten doen en uitbesteden aan griffiers, stagiairs en wie weet nog meer zodat ze er rustig hun witte wijntjes kunnen zuipen in dat half jaar dat ze amper werken; het zijn de lamzakken van de verzorgingsstaat.
Half juni gaan ze op verlof en ergens in oktober worden ze terug wakker. Natuurlijk willen die paljassen niet verantwoordelijk gesteld kunnen worden voor fouten; natuurlijk willen die hansworsten geen tuchtregeling waarbij hun fouten naar buiten kunnen komen. En dat hebben ze ook duidelijk en in klare taal laten weten aan de Hoge Raad voor Justitie. Die dan deze week de handdoek in de ring heeft gegooid. “Ja wat jullie vragen dat kan niet hoor; wij gaan toch geen rechters terecht wijzen zeker”. Alsof je dochter voor een derde keer wordt vermoord. Alsof eerwaarde Geens niet wist dat dit soort van pingpong ging gebeuren 4 jaar geleden. Maar toen moest hij nog ‘geroepen’ worden.
Dus ja waarvan akte. Je zal het maar meemaken als je 23-jarige dochter volledig voorkoombaar en dus onterecht op een zomeravond vermoord wordt tijdens een ritje langs het Albertkanaal naar de koekenstad. En dan maar zagen en klagen over de rechtstaat in Hongarije en Polen.
Er is niemand maar dan ook niemand die nog voor iets verantwoordelijk is in dit Apenland.
**
**
