Op eigen initiatief organiseerde Werner De Kunst een Meet & Greet in de Antwerpse Kinepolis met professor klinische psychologie aan de Universiteit Gent, Mattias Desmet. Van zijn boek ‘De psychologie van totalitarisme’ zijn inmiddels 16.000 exemplaren verkocht en de Amerikaanse versie ging na enkele weken al 50.000 keer over de toonbank. De impact van dit overzichtelijke werk is dus stevig te noemen. Met internetfenomeen Vincent Vandeputte als moderator voerde hij een gesprek over het begrip ‘massavorming’ en de historische voorbeelden die zoveel onnodig leed hebben veroorzaakt. Massavorming werd echter ook geduid in het kader van onze huidige tijd met zijn vrijheidsberovingen in naam van de coronabestrijding. Een inspirerende avond zonder taboes, dus.
Een massamens zijn gelijk afpakken is onbegonnen werk…
Door het ontstaan van de massamedia werd de massavorming sinds de 20ste eeuw een verschijnsel dat nooit meer is verdwenen. De grote poppenmeester Stalin kreeg zijn communisten altijd weer in het gelid, al was het maar om onschuldige beschuldigden te elimineren voor de goede zaak. Er bleven altijd voldoende volgelingen over om afvalligen op te ruimen. Want dat kenmerkt de massavorming: een groep van maximaal 20 tot 30 procent van de bevolking koekt aaneen en gaat voluit voor het gemeenschappelijke doel dat in hun ogen zuiver en ontegensprekelijk is. Een individu dat afwijkt van het betonnen discours moet wel slecht zijn en bestreden worden. Deze denktrant zagen we ook opwellen tijdens de strijd tegen het virus. Desmet ontkent het bestaan ervan niet, maar waagt het wel om vraagtekens te plaatsen bij de prioriteit die de coronamaatregelen vereisten. Tenslotte sterven nog steeds veel mensen met corona, niet per se aan corona. Met een master in de statistiek op zak relativeerde hij ook de voorspelde sterftecijfers die vaak tienvoudig werden gepimpt. Zweden blijft daarbij een concreet bewijs dat een lockdown geen verschil maakte wat mortaliteit betreft.
Door middel van uitgekiende propaganda blijft de massa ervan overtuigd op de juiste koers te zitten. De massamens voelt zijn existentiële angst weggenomen door de leiders met de enig juiste expertise. In een dictatuur bepaalt de elite de wet, daarbij geholpen door militaire onderdrukking. In een totalitaire samenleving overheerst de gedachte deel uit te maken van en het op te nemen voor het collectief. Een soort perverse solidariteit als het ware. De enkeling die in andere richtingen durft te denken wordt gewantrouwd, vervolgd en finaal uitgestoten. Ooit raakt een dictator onttroond; ooit valt een massa uiteen. Dat maakt Desmet tot een optimist op lange termijn. Op korte termijn echter vermoedt hij diverse pogingen van deze overheid om het oude normaal opnieuw te dwarsbomen. Ook de absurde maatregelen werden gehekeld (geen zoutvaatjes meer op tafel, de avondklok, het berispt worden op een bankje in het park, gijzelen van ouderen, onderwijsdeprivatie, maskers..). De gefaalde belofte dat de vaccins ons net geen honderd procent zouden beschermen ligt onder de mat.
Tijdens de vragenronde wist de flink belezen prof Desmet met de nodige tact enkele onbewezen beweringen in een bredere context te plaatsen. Zo geloofde hij niet dat covid een biologische wapen was, want daarvoor was het te ineffectief. Hij stelde ook vast dat nogal wat jongeren die redelijk vrij zijn opgevoed zich tijdens een moment van vermeende crisis conformeren aan de regels. Zijn intelligente oproep aan het publiek was om vooral kritisch te blijven nadenken en op rustige wijze ideeën naar voren te schuiven die ingaan tegen de massafixatie. Een massamens zijn gelijk afpakken is onbegonnen werk, maar wie zwijgt of ondergronds gaat versterkt de massavorming nog. Het siert de man om te durven ingaan tegen de geïnstitutionaliseerde wisseling van waarheden. Verfrissend.
**
STEUN ‘TSCHELDT
**
