‘Men kan je alles afnemen, behalve de keuze om zelf te reageren zoals je wil op de omstandigheden’. Dat schreef de hoogleraar neurologie Viktor E. Frankl. Hij was de grondlegger van de logotherapie die een methode biedt om mensen de weg te wijzen naar ontplooiing en onthechting. Ervan uitgaande dat de mens de zin van zijn eigen bestaan kan ontdekken, zelfs onder miserabele omstandigheden, is een mooie gedachte in deze tijd. En Frankl maakte meer dan genoeg mee om geloofwaardig te zijn. Ondanks zijn drie jaar in vier concentratiekampen vertrouwde hij altijd op een ultieme betekenis.

Wie in de Kerstperiode nadenkt over identiteit kan dan weer inspiratie putten uit wat Dante schreef: ‘De wereld is mijn vaderland, maar door te drinken uit de Arno houden we van Firenze’. Het eigene van een gemeenschap die is gesmeed in een hoogstpersoonlijk decor is onvervreemdbaar. Hoe kosmopolitisch ook, je vertrek toch telkens weer vanuit diepe wortels. Enkel twee mensen met een unieke achtergrond kunnen samen iets delen op een voorgrond.

Wie rond Kerstmis stilstaat bij het verbeteren van de wereld weze echter gewaarschuwd door wat de Britse auteur John Galsworthy daarover zei ‘Idealisme neemt evenredig toe met iemands afstand tot het probleem’. Deze kritische Nobelprijswinnaar voor Literatuur 1932 had zijn buik vol van arrogante mensenvrienden in theorie. Trouwens, wie een goed mens ontmoet ervaart een niet te ontkennen ontroering. Hoe kortstondig Kerst ook moge zijn, even zet het ons dan aan om een kans te wagen.

Wie het spirituele gevoel rond Kerstmis een kans wenst te geven kan aanmoediging putten uit een breedgerande omschrijving van God als ‘Ik ben Dat waartoe jij in staat bent’. In een uitmuntende VPRO-documentaire van Coen Verbraak over schrijver-flaneur-televisiepersoonlijkheid Adriaan van Dis hoorden we de in woorden gerijpte man zeggen dat hij niet in God gelooft maar Hem overal in schoonheid aantreft. Zeker in de Kerstsfeer kunnen we hem hierin volgen.

**