Het virus en het verleden

Opmerkelijk blijkt het onderzoek van medisch historicus Merle Eisenberg van de Universiteit in Maryland (VS). Op CNN lichtte hij toe hoe het huidige coronavirus dezelfde route heeft gevolgd als de pest in de 14de eeuw.

**

Toen volgde de ‘Zwarte Dood’ de internationale Zijderoute vanuit China waarlangs de belangrijkste stroom reizigers, handelaars en goederen uit die tijd passeerde. Ook toen werden Italië en Iran zwaar getroffen. Ondanks de moderne technologie ‘koos’ het virus dit aloude pad. Steeds meer onderzoekers komen tot de vaststelling dat de geografie de mens ingrijpender beïnvloedt dan werd aangenomen.

De laatste jaren wordt er heel veel gesproken over de moderne Zijderoute en het toenemend belang ervan. Een schitterend boek is ‘The Silk Roads. A new history of the world’ van Peter Frankopan. Hij is hoofd van het Centrum voor Byzantijns Onderzoek aan de Universiteit van Oxford. Dit lijvig en essentieel werk werd wereldwijd bejubeld. Het werd vertaald als ‘De Zijderoutes. Een nieuwe wereldgeschiedenis’ en we hebben er serieus wat uit geleerd.

Dit wetenschappelijk onderzoek naar de weg van het virus staat scherp in tegenstelling tot de zich viraal verspreidende geruchten over de oorsprong. Zo beschuldigt een hoge functionaris van het Chinese Ministerie van buitenlandse zaken de Amerikanen ervan het virus op de wereld te hebben losgelaten waarbij vooral China diende te worden getroffen. Anderen stellen dan weer dat er dicht bij de plek van uitbraak een medisch laboratorium bestaat waarin China bacteriële oorlogswapens zou ontwikkelen en net zoals in een film dit virus per ongeluk zou zijn ontsnapt.

De discussie over de aanpak van de crisis verloopt bijwijlen zo verhit dat sommigen van oordeel zijn dat er beter niet meer gediscussieerd wordt. Dat mag toch nooit de bedoeling zijn. Maximaliseren én minimaliseren van de gevaarlijkheidsgraad horen er nu eenmaal bij. Sommigen zeggen dat we de boel beter uitzieken met op den duur wel genezende zieken waarbij het mogelijke aantal doden niet spectaculair te noemen valt. Anderen vinden dit een onuitstaanbaar beangstigend, fatalistisch en weerzinwekkend standpunt. Sommigen vinden dat de regering doet wat ze kan: anderen vinden het onverantwoord dat een onervaren premier dit alles moet aansturen. Tenslotte worden door de beurspaniek weer bepaalde mensen rustig rijk(er).

Met de afname van besmettingen in China en een voorzichtige normalisering ontstaat optimisme, zeker nu wetenschappers uit Amerika, Duitsland en België succesvol samenwerken aan een nieuw geneesmiddel. Tegelijkertijd menen sommigen dat een bewustzijnsschok als deze een hoop mensen wakker schudt met het inzicht dat het leven niet zomaar alles in de schoot gooit. De fragiliteit van het bestaan moet ons doen inzien dat niets vanzelfsprekend is. Ook dat niets voor eeuwig is. Tenzij de gerijpte wijsheid van verzamelde ervaringen die men best niet te vlug opzijschuift als zijnde passé.

***