Had de Bijbelvaste Wilson stemmen gehoord (andere dan die van zijn kiezers)? Was het een Goddelijke opdracht? Ja zulke dingen gebeuren wel meer, zoals bij  Jeanne d’Arc, of neem nu bv. hoe Lord Curzon de zending van Groot Brittannië zag: ‘Het Britse Rijk is naar de wil van de voorzienigheid het machtigste werktuig van God om het goede in de wereld te bevorderen’ (dit komt niet uit de Koran…).

Of 300 jaar slavenhandel, zeeroverij en koloniale oorlogen daar ook onder ressorteren was voor betwisting vatbaar maar hoefde geen bezwaar te zijn voor de V.S.A. om met de zegen des Heren een helpend handje toe te steken aan een altruïstische kruistocht tegen de Teutoonse Antichrist.

Weliswaar geen akkefietje zo’n 2 miljoen veedieven en saloonslopers vuurlijnwaarts de oceaan overjagen… daar mocht wel iets tastbaarders achteraan zitten dan de acute aanval van een messianistisch mysticus . Zoiets kan zich uitstekend lenen tot een aangrijpende TV reeks, maar die zou verbleken bij een rolprent over het Zimmermann Telegram.

Dat was alleszins een zaak die verdiende verfilmd te worden vanuit historisch oogpunt, maar vooral omwille van de rijkdom aan komische filmgegevens. Het thema viel echter een stiefmoederlijke behandeling te beurt in de memorisatiecultuur. Dat telegram was een gecodeerde boodschap die de Duitse minister van buitenlandse zaken Arthur Zimmermann op 16 jan. 1917 aan zijn ambassadeur in Mexico stuurde. Die boodschap bevatte de instructie om aan de Mexicaanse president Carranza een Duits-Mexicaans-Japans bondgenootschap tegen de V.S.A. voor te stellen, vanaf het moment dat dezen aan Duitsland de oorlog zouden verklaren.

Berlijn beloofde in dat geval financiële, materiële en militaire steun te verlenen bij het heroveren van voormalig Mexicaans grondgebied.

Het telegram viel echter in handen van de Britse geheime dienst die het wist te ontcijferen en op 1 maart werd de hele affaire publiek gemaakt.

Barbara W.Tuchman schreef in 1958 hierover een boek van 190 blz. wat we hier niet gaan overdoen maar er wel wat plezante informatie uit plukken (Géén citaten). Vooreerst dient de geopolitieke context geschetst. Zoals voorheen reeds even werd aangekaart leefden Noord-Amerikanen en Mexicanen sinds 1846 op gespannen voet met elkaar door de onverzadigbare landhonger van de ‘gringos’.

Begin 20e eeuw liep de temperatuur weer op, ditmaal wegens de Britse petroleumexploitatie in Mexico. Bovendien kreeg Wallstreet steeds meer belangstelling voor gans Midden Amerika waarbij de aanleg van het Panamakanaal letterlijk een kapitale rol speelde.

Vandaar de bemoeienissen van Washington met de periodieke revolutionaire spasmen der Latino-indios die volgens Wilson dringend democratisch bijgeschoold dienden te worden. Zoiets als een ‘Nieuwe Lente’ inluiden… Zo kwam het op 21 april 1914 tot het platbombarderen van Veracruz door de U.S.-marine omwille van het schrijnend gebrek aan respect van de ‘chicanos’ voor het Holy dundoek ‘Stars and Stripes’.

Terloopse opmerking: er dringt zich hier een vergelijking op met de (symbolische) beschieting van Belgrado 3 maand later door de Oostenrijkers (na de moordaanslag te Sarajevo ).

Consequent bekeken had W.O.1 dus 3 maand vroeger en in de ‘Midden Amerikaanse Balkan‘ moeten uitbreken, tégen de Amerikaanse agressor (toch voor 25 % van Duitse oorsprong, wat een bruikbare excuustruus zou geweest zijn…).

Niet eens zo’n dol hersenspinsel want in jan. 1916 kwam er gedurende een vol jaar een ‘politionele operatie’ aan te pas met 12 000 U.S.troopers.

Als toemaat werd begin feb. 1917 een poging ondernomen om de petroleumvelden van Tampico te bezetten, waardoor de Royal Navy gedwongen werd voortaan haar ‘fuel’ in de V.S.A. aan te schaffen (terzelfder tijd vielen de Yankees voor de vierde maal met de deur in huis op Cuba, een ’vriendschap’ waarvan Guantanamo nog een late getuigenis is)…

Daarnaast was er nog een andere kaper op de kust voor dezelfde regio: Japan… dat nog een bondgenootschap met de Britten had lopen en tevens lid was van de club der geallieerden. ‘The States’ van hun kant beschouwden de Jappen als hét regelrechte militaire Gele Gevaar, niet alleen in de Pacific maar ook voor het Panamakanaal en voor het kustgebied van Californië. Verdacht intensief diplomatiek geknuffel en Japanse wapenleveringen aan Mexico deden de koorts stijgen wat leidde tot discriminerende anti-Jap wetten en tot preventief opstomen van de U.S. Pacificvloot… tegen een der geallieerden.

Reeds voor de W.O. wemelde het dus ten noorden en ten zuiden van de Rio Grande Del Norte van Amerikaanse, Britse, Mexicaanse en Japanse agenten, agitators, saboteurs, huurmoordenaars en mekaar bespionerende spionnen. Ook Duitse ‘handelsreizigers ‘ en ‘antropologen’ (al dan niet gepinhelmd und mit Lederhose an) bewogen zich wat onwennig te midden van dat multiculturele cluedo-kluwen. Dat werd dan vanaf 1914 wankelend diplomatiek koorddansen tussen de diverse Mexicaanse putchpresidenten met het oog op U-Boot faciliteiten.

Tot daar in een notendop de toestand op het moment dat het gedecodeerde Zimmermann Telegram als een kolossale plavei in de Amerikaanse kikkerpoel neerkwakte. De eerste reactie na de eerste verbijstering was er een van ongeloof onmiddellijk gevolgd door een algemene hilariteit, want gans Amerika – bekomen van het eerste schrikken – beschouwde het telegram als een vervalsing.

Niet zo verwonderlijk gezien de vele achterhaalde spookverhalen die reeds werden uitgesmeerd in de Engeland-lobbypers (van de noordoostelijke staten) over de snode Duitse complotplannen in de V.S. zoals het opblazen van de metro van New York of het bombarderen van diezelfde stad met ‘Dikke Bertha’ enz… (vertelsels genre ‘de massavernietigingswapens’ van Saddam Hoessein…).

Toen het Engels verhaal dan verscheen over een geheim Duits document (een kopij van het Zimmermann telegram) dat uit een Zweedse diplomatieke koffer werd opgevist door een onbekend Amerikaans agent, lag Amerika dus in een collectieve deuk van ’t lachen.

Deze vrolijke noot was echter van korte duur daar twee dagen na de publicatie de Duitse minister himself (in een typisch Duitse opwelling van masochisme?) in ’t openbaar de echtheid van het telegram opbiechtte. Daarop slingerde zich een tornado van verontwaardiging doorheen gans de V.S. en was de publieke opinie rijp voor oorlogsdeelname.

Achteraf heeft niemand ooit de bekentenis van Herr Zimmermann begrepen, alleen al omdat het verhaal met de Zweedse koffer een verzinsel bleek te zijn van de Britse geheime dienst om de ware(?) toedracht af te dekken. Het telegram was n.l. verzonden over de Deens-Brits-Amerikaanse zeekabel verbinding die werd afgetapt door de Britse decoderingsdienst! (van ‘gefundenes Fressen’ gesproken!)

Maar al bij al, waar maakte men zich eigenlijk druk om? Wat was er misdadiger aan het Duitse voorgenomen voorstel tot eventuele militaire samenwerking met Mexico en Japan tegen de V.S., dan aan de militaire ‘Entente Cordiale’ van 1904 (+ ’07) tussen Frankrijk, Engeland en Rusland om de Fritzen bij de eerste de beste gelegenheid (aug.1914) de nek om te draaien?

Wat een Duits-Mexicaanse ‘samenzwering’ werd genoemd was geen oorlogsdaad en juridisch gezien had Washington tegen Berlijn geen legale poot om op te staan, evenmin als met de torpedering van U.S. munitiecargo’s voor de geallieerden.

De Verenigde Staten gingen zich dus in een aanvalsoorlog storten, het was ook niet de eerste keer en het zou vooral niet de laatste worden.

Maar het voorjaar van 1917 was nog zwanger aan andere ingrijpende gebeurtenissen, niet zozeer in de combatzones in Europa waar alles in surplace offensieven vastgezogen zat, dan wel in de coulissen van de politieke en diplomatieke schemerzones.

Misschien waren er toch nog belangrijker operaties aan de gang dan het ‘Mexiko-Spiel’ op weg naar een ‘Happy End’.

VAVA

P.S. Laat het duidelijk wezen dat de persoonlijke opvatting en conclusies van Barbara W. Tuchman hier niet werden weergegeven.

**

**

Illustratie: Arthur Zimmermann

**

Titel van dit artikel in het ‘tScheldt Archief: 1252 Vava
Categorie: Hoofdartikel
Auteur: Hoofdredacteur (meldingen_dnOzzO19)

**