Wakken, een deelgemeente van Dentergem, is het geboortedorp van Joris van Severen (1894-1940). Daar hield het naar hem genoemde Studiecentrum een colloquium, ingeleid door burgemeester Koen Degroote.

Die brave man heeft het geweten: alweer een N-VA’er, ook nog Kamerlid, die op een extreemrechtse bijeenkomst te zien was! En die partij zit nu in onze regering! Ik wil de N-VA graag dekking langs links geven: ik was ook in Wakken en ik ben niet eens rechts, hoogstens soms een beetje conservatief. Ter compensatie van vermeende rechtse sympathieën moet ik nu ook bekennen dat ik nog dit jaar in Den Tat in Dilbeek op een studieavond van het Masereelfonds geweest ben. Dat zijn de ouwe rakkers van de andere kant.

Ik heb aan beide kanten aardige mensen ontmoet, gemiddeld van mijn leeftijd (60+), en in overgrote meerderheid van mijn kunne (mannelijk). Af en toe spreek ik wel eens voor een serviceclub over mijn werk en daar is het ook al niet anders.

Knappe jonge vrouwen als Katelijne van ’t Scheldt lopen dun in die wereld. Is het bij de broeders van de loge anders, Karel?

Terug naar Wakken. Was Joris van Severen een fascist? De Standaard ondersteunde dat beeld met een foto van Verdinaso-leden in 1939 in een erg ‘Duits’ lijkend uniform en met gebalde opgeheven vuist. De krant zegt er niet bij dat in de jaren dertig van de vorige eeuw iedere organisatie op straat kwam in uniform en met een eigen groet (weliswaar op de Belastingen na). Naar historische maatstaven was Van Severen inderdaad een fascist, dat vond spreker Tom Cobbaert toch. ‘Wees toch voorzichtig met zulke etiketten’, repliceerde spreker Luc Pauwels, hij noemde zichzelf alvast niet zo, en een deel van zijn aanhang ging ook in het verzet.

Ikzelf, in mijn jonge jaren (1968) heb het begrip geleerd van oudere studenten die eerste minister Paul Vanden Boeynants de grootste fascist noemden (weliswaar op hun eigen autoritaire vader na). Later is gebleken dat dat woord, als scheldwoord voor de slechteriken van de oorlog, door Oost-Berlijn gelanceerd is. Voor Sozialistische Einheitspartei Deutschlands was nationaalsocialist geen geschikt scheldwoord want dat deed teveel aan hunzelf denken. In ieder geval hebben die woorden een heel andere geladenheid gekregen ná de oorlog dan ervoor. Door toedoen van Berlijn en Moskou heeft het woord fascist voor mij en mijn generatie de inhoud gekregen van elk autoritair regime dat de anderen liquideert (1). Zo te zien waren Mao Zedong en Pol Pot de grootste fascisten van mijn tijd. Tegenwoordig moet dat één of andere islamitische kalief zijn (weliswaar op de burgemeester van Dentergem na).

Als je Laurette Onkelinx in de Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers bezig zag, is de grote 20e-eeuwse burgeroorlog nog altijd niet ten einde. Zij en haar aanhang willen die oorlog (tussen links en rechts) liefst meteen hervatten, allicht tegelijk met een hervatting van de gewelddaden van 1830 tegen alles wat uit het Noorden kwam en tegen iedereen die daarmee samenwerkte. Waarom niet beginnen met een aanval op de lokalen van de tegenstander? De aanhangers van Mussolini deden het voor in april 1919 met een aanval op de lokalen van de krant Avanti in Milaan, waarbij vier doden vielen.

**

Illustratie: portret Karel Anthonissen
Karel Anthonissen is een voormalig Belgisch belastingambtenaar en gewestelijk directeur van de Bijzondere Belastinginspectie
Titel van dit artikel in ‘tScheldt Archief: 1164 Act I – ACTUEEL I
Noot van de redactie: zie ook opmerking van Karel Anthonissen op blz. 5 in de oorspronkelijke ‘faxkrant”

**